No abstract

No abstract

The Ecological Footprint (EF) is undoubtedly an important tool for calculating humans’ impact on the environment. For this tool to be even more accessible and understood by most of the people, many online ecological footprint calculators have been created, the most reliable of which was developed by Global Footprint Network (GFN). Aim of this study is to present the Greek population’s main drivers of consumption patterns after customizing the GFN’s international online calculator to the Greek statistics and national accounts. Moreover, the goal of this study is to assess the factors influencing the Ecological Footprint of Greek citizens. The development of a Greek-specific calculator was based on long-lasting research that included gathering and analyzing information about the Greek population. Five hundred seventy-four Greeks used the calculator after its adaptation, and data were collected regarding their total ecological footprint and its differentiation by land type and by consumption category. According to the results, Greece has a low mean of ecological footprint in comparison to other European countries, but there is still a lot of ground to cover for achieving a truly acceptable sustainable way of living. Additionally, only the variable of gender seems to affect the ecological footprint of Greeks, with females having significantly lower personal EF (M = 3.37) than males (M = 4.36, p = 0.011). The adapted online calculator and the produced results regarding the EF of Greek citizens are considered as a valuable tool for policy makers, stakeholders, and educational institutions.

Επιχειρώντας μια ιστορική ανασκόπηση διαπιστώνει κανείς πως κατά τον προηγούμενο αιώνα έγιναν πολλές προσπάθειες ανάδειξης της σημασίας των φυτικών οργανισμών παράλληλα με τη γενικότερη αλλαγή στάσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Ωστόσο, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, στη σύγχρονη εποχή καταγράφεται ένα ιδιαίτερο φαινόμενο που ονομάζεται «Plant Blindness» και στα ελληνικά αποδίδεται κυρίως με τον όρο «Τυφλότητα Απέναντι στα Φυτά». Το φαινόμενο αυτό σε ένα γενικό πλαίσιο αφορά το μειωμένο ενδιαφέρον των ανθρώπων για τα φυτά και πιο ειδικά αναφέρεται στην ανικανότητα του ανθρώπου να παρατηρεί τα φυτά στο περιβάλλοντα χώρο, στην αδυναμία αναγνώρισης της σημασίας των φυτών για το περιβάλλον και τις ανθρώπινες υποθέσεις, στην αδυναμία να εκτιμηθούν τα αισθητικά και μοναδικά βιολογικά χαρακτηριστικά των φυτών και στην τάση να ταξινομούνται τα φυτά ως κατώτερα από τα ζώα. Οι αιτίες του φαινομένου σύμφωνα με τις υπάρχουσες έρευνες σχετίζονται με τη διαφορετική φυσιολογία και μορφολογία των φυτικών οργανισμών σε σχέση με τα ζώα, με τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου και με την περιορισμένη παρουσία των φυτών στα εκπαιδευτικά συστήματα παγκοσμίως. Η παρούσα διδακτορική διατριβή εστιάζοντας στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης εξετάζει τις προεκτάσεις του φαινομένου σε περιβαλλοντικό και κοινωνικό επίπεδο, διερευνά ποσοτικά και ποιοτικά την παρουσία των φυτών στα ελληνικά αναλυτικά προγράμματα και καταγράφει την πιθανή παρουσία του φαινομένου σε πληθυσμούς εκπαιδευομένων πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η διερεύνηση της έντασης τους φαινομένου σε Έλληνες μαθητές και φοιτητές γίνεται με δυο διηλικιακές μελέτες με σκοπό να εξαχθούν συμπεράσματα για τη μεταβολή της έντασης της τυφλότητας απέναντι στα φυτά κατά την μετάβαση των εκπαιδευομένων από την πρωτοβάθμια μέχρι την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πιο συγκεκριμένα, κατά την πρώτη διηλικιακή μελέτη συμμετείχαν 1048 μαθητές τέταρτης, πέμπτης και έκτης τάξης δημοτικών σχολείων. Κατά τη δεύτερη διηλικιακή μελέτη συμμετείχαν 1237 άτομα και πιο συγκεκριμένα μαθητές έκτης δημοτικού, τρίτης γυμνασίου, τρίτης λυκείου και τέταρτου έτους πανεπιστημίου. Τα εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε ήταν ερωτηματολόγιο. Τα αποτελέσματα της έρευνας καταγράφουν μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ φυτών και στόχων βιώσιμης ανάπτυξης καθιστώντας τη τυφλότητα απέναντι στα φυτά ως ένα ζήτημα με σημαντικές προεκτάσεις για την ανάπτυξη των χωρών. Η εξέταση των αναλυτικών προγραμμάτων δεν καταδεικνύει ποσοτικές ανισορροπίες μεταξύ των υπαρχόντων γνωστικών στόχων για τους φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς. Ωστόσο, φέρνει στο προσκήνιο μια μονοδιάστατη εξέταση των φυτικών οργανισμών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση που δεν συμβάλει στην ολόπλευρη ανάδειξη της σημασίας των φυτικών οργανισμών για τη ζωή στον πλανήτη και τη διασφάλιση της ανθρώπινης ευημερίας. Όσον αφορά τη διερεύνηση ύπαρξης της τυφλότητας απέναντι στα φυτά στους Έλληνες εκπαιδευόμενους, καταγράφεται ξεκάθαρα μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα ζώα σε σχέση με τα φυτά από τους συμμετέχοντες όλων των βαθμίδων. Επιπρόσθετα, εντοπίζεται μια δυσκολία αυθόρμητης ανάκλησης των φυτών ως ζωντανών οργανισμών, προσδιορίζεται το σχολείο ως ένα πλαίσιο περιορισμένης προσφοράς γνώσεων για τα φυτά και καταγράφονται μέτριες επιδόσεις των παιδιών στο πεδίο αυτών των γνώσεων. Εκ της διηλικιακής εξέτασης το φαινόμενο συγκεντρωτικά φαίνεται να γίνεται πιο έντονο κατά τη φοίτηση στις δομές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας επιβεβαιώνουν τα ευρήματα σχετικών διεθνών ερευνητικών προσπαθειών όσον αφορά την καταγραφή της ύπαρξης του φαινομένου. Ταυτόχρονα, παρέχουν για πρώτη φορά δεδομένα διηλικιακής μελέτης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν προς σύγκριση και να συνεισφέρουν στην ακόμα καλύτερη κατανόηση του υπό εξέταση ζητήματος. Επιπλέον, για πρώτη φορά προσδιορίζεται ένα πλαίσιο σύνδεσης της τυφλότητας απέναντι στα φυτά με τη βιώσιμη ανάπτυξη και προσεγγίζεται το φαινόμενο ως ένας παράγοντας που μπορεί να δράσει αρνητικά στις προσπάθειες επίτευξης των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης.