Amaç: Bu araştırma, son dönem böbrek yetmezliği nedeniyle hemodiyaliz tedavisi alan bireylerde Covid 19 korkusu ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla kesitsel ve ilişki arayıcı tipte yapılmıştır. Yöntem: Araştırmanın örneklemini hemodiyaliz tedavisi alan 110 kişi oluşturmuştur. Veriler; “Hasta Tanılama Formu”, “Kısa Form-36 (Short Form-36/SF-36)” ve “Covid 19 Korkusu Ölçeği” ile toplanmış ve SPSS paket programı (16.0) ile analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırmada Covid 19 korkusu ile diğer değişkenler arasında ilişki olmadığı belirlenmiştir (p>0.05). Covid 19 korkusu ile SF-36 yaşam kalitesi ölçeğinin alt boyutları olan fiziksel rol güçlüğü (r=-0.322/p=0.001), enerji/canlılık/vitalite (r=-0.263/p=0.006), ruhsal sağlık (r=-0.316/p=0.001), sosyal işlevsellik (r=-0.235/p=0.013), ağrı (r=-0.226/p=0.017) ve genel sağlık algıları (r=-0.406/p=0.000) arasında istatistiki olarak anlamlı ve negatif yönlü zayıf düzeyde bir ilişki olduğu bulunmuştur. Sonuç: Covid 19 korkusu yaşam kalitesini negatif yönde etkilemektedir. Pandemi devam ettiği sürede ve daha sonra gelişebilecek başka pandemi dönemlerinde hastaların Covid 19 korkusuna bağlı yaşam kalitesi değişikliklerinin değerlendirilmesi ve yaşam kalitesini artıracak hemşirelik bakımının planlanması önemlidir.

ÖzetDiabetes mellitus, diyabete bağlı böbrek hastalığının (diyabetik nefropati) ve dolayısı ile son dönem böbrek yetmezliğinin (SDBY) en önemli nedenlerinden biridir. SDBY olan hastalara en çok uygulanan renal replasman tedavisi hemodiyaliz uygulamasıdır. Hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda, hem kronik böbrek yetmezliği nedeniyle hem de hemodiyaliz tedavisi sırasındaki ani sıvı-elektrolit dengesi ve üre seviyesi değişimleri nedeniyle birçok sorun gelişebilir. Diyabete bağlı böbrek hastalığı gelişmesi nedeniyle hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalar ise bu sorunlara ilave olarak SDBY ve hemodiyaliz tedavisinin diabetes mellitusun kontrolündeki değişimler üzerine olan etkileri ile ilgili sorunlar ve zorluklar da yaşarlar. Hastaların yaşadıkları sorunların çözümü, diyabetin etkin yönetimi ve yaşam kalitesinin artırılmasında, iyi planlanmış, hastaları ve ailelerini merkeze alan hemşirelik bakımı önemli bir role sahiptir. Hem diyabeti etkin yönetmelerine yardımcı olacak hem de hemodiyaliz tedavisi ile başlayan yeni yaşam biçimlerine uyumu sağlayacak kolaylaştırıcı ve destekleyici uygulamalar planlanmalıdır. Hastanın güçlendirilmesi yoluyla davranış değişikliği sağlayıcı yaklaşımın benimsenmesi ve planlamaların bu doğrultuda yapılması gerekir. Hastalarda bakım yönetimi üç aşamada planlanabilir: (1) hemodiyaliz tedavisinin planlanarak tedavi planına eklenmesi aşamasında hemşirelik bakımının yönetimi ve hasta eğitimi; (2) hemodiyaliz tedavisi başladıktan sonra diyabet yönünden izlem ve bakımın yönetimi;(3) hemodiyaliz hastalarında diyabet yönetiminin güçlendirilmesine yönelik hasta eğitimi.