No abstract

Kelime anlamı olarak yaşam için anlamına gelen probiyotikler, bağırsaklardaki mikrobiyal dengeyi düzenleyen canlı mikroorganizmalardır. Tarihte probiyotikler sağlığa olan yararlı etkilerinden dolayı içeriği ve işlevi bilinmeden tüketilmiştir. Probiyotik konusunda 20. yüzyılın başlarında Elie Metchnikoff’un Bulgar halkı üzerinde yaptığı çalışma dönüm noktası olmuştur. Çalışmasında uzun yaşam süresi ile fermente süt tüketimi arasında ilişki kurmuş ve laktik asit bakterilerinin varlığından bahsetmiştir. Günümüze kadar olan süreçte yapılan bilimsel çalışmalarda probiyotiklerin; enfeksiyonlar, inflamatuar bağırsak hastalıkları, laktoz intoleransı, kanser, yüksek kolesterol, diyabet ve obezite gibi sağlık sorunlarına karşı fayda sağlayabileceği gösterilmektedir. Ancak probiyotiklerin faydalı etkisinin görülmediği hatta bazı yan etkilerinin görüldüğü çalışmalar da mevcuttur. Bu etkileri probiyotiklerin, türü, kullanılan suşu, dozu ve veriliş yoluna göre değişkenlik gösterebilmesinden dolayı genelleme yapmak oldukça güçtür. Özellikle de yapılan çalışmaların klinik ve metodolojik farklılıklar bulunması etkinlik konusunda kesinlikten söz edebilmeyi daha da zorlaştırmaktadır. Bu bakımdan probiyotiklerin tür ve kullanılan suş özelliklerine göre uygun klinik ve metodolojik yöntemler kullanılarak daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Bu derlemede; probiyotiklerin, genel özelliklerinden ve kapsamı oldukça geniş bir alan olan sağlığa etkileriyle ilgili yapılan çalışmalar özetlenmiştir.