RESEARCH OBJECTIVE: The authors’ aim is to create an original typology of the social roles of grandparents in modern society. The reflection is set in the context of demographic changes related to ageing processes and theories of life cycles. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The main thesis is that despite the significant sociocultural changes occurring in the context of the intensifying aging processes of societies, it is possible to indicate the multiplicity of roles played by grandparents. The article is based on two research projects conducted among women aged 50‑64 and men aged 55‑69 living in the Lubuskie Voivodeship. The data used has a qualitative character, and the empirical basis is 110 written biographical stories. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The background of the study is data from public statistics that illustrate the deepening ageing processes of the region’s population. Unfavourable demographic processes are intertwined with sociocultural changes related to the change of gender roles, professional activity, and free time. This element is related to the concept of life phases. An extensive theoretical introduction precedes the analysis of the results of research on the typology of the social roles of women and men as grandparents. RESEARCH RESULTS: An original typology of the roles of grandparents in the modern world was proposed. The mechanisms related to the roles focus mainly on meeting the needs of the family in the first place. We can draw an axis of traditional vs. modern, which leaves room for some other indirect possibilities (e.g. space for female self‑realization). However, it depends on the sociocultural factors and scripts implemented at earlier stages of family life. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: There is no uniform and coherent grandfathering pattern, and there is a clear difference between the sexes on the axis of involvement in caring functions.

No abstract

W artykule przedstawione zostaną sposoby funkcjonowania studentów pierwszych lat, którzy rozpoczęli studia na Uniwersytecie Zielonogórskim w roku akademickim 2020/2021. Wówczas w Polsce na wszystkich uczelniach obowiązywała nauka zdalna, prowadzona z zastosowaniem odpowiednich narzędzi internetowych. Zasadne wydawało się pytanie o konsekwencje takiej sytuacji dla studentów. W warunkach normalnych podjęcie nauki w szkole wyższej wiąże się często z wyprowadzką z domu, podjęciem dodatkowej pracy, większym zakresem samodzielności, tj. wystąpieniem klasycznych markerów dorosłości. W warunkach pandemii ten proces nawet się nie rozpoczął. Studenci pozostali w swoich domach pod opieką rodziców. Stawiamy tezę, iż zdalna edukacja spowodowała dekompozycję klasycznych desygnatów roli studenta. Po zakończeniu fazy adolescencji i zamknięciu/wygaśnięciu roli ucznia szkoły średniej nie nastąpiło przejście do roli studenta i do fazy wczesnej dorosłości w takim wymiarze, jak odbyłoby się to w trybie normalnym.

Celem artykułu jest charakterystyka życia rodzinnego w czasie pandemii SARS-CoV-2 i wskazanie zmian tradycyjnie definiowanych funkcji, jakie rodzina pełni wobec swoich członków. Zostały postawione następujące pytania badawcze: Jak zmieniły się traktowane tradycyjnie, dominujące funkcje rodziny? Jakie komponenty szczególnie podkreślił czas pierwszych pandemicznych restrykcji w tym zakresie? Podstawę empiryczną stanowią narracje mieszkańców województwa lubuskiego, zebrane metodą autoetnograficzną w okresie pierwszych tygodni trwania lockdownu z powodu rozpowszechniania się koronawirusa. Zebrano łącznie 87 opowieści od badanych w trzech kategoriach społecznych: uczniów i studentów, osób aktywnych zawodowo i seniorów. Na podstawie badań można wysnuć następujące wnioski: chaos organizacyjny, złamanie dotychczasowej rutyny i schematów pozwoliły wyeksponować kilka cech charakteryzujących funkcje rodziny, ujęte zbiorczo przez Tomasza Szlendaka w 2015 roku. Analiza wypowiedzi badanych pozwoliła wskazać kierunki zmian aktywności rodzin na rzecz swoich członków w obszarze opiekuńczym, emocjonalnym, socjalizacyjnym, rekreacyjno-towarzyskim i kontrolnym. Osią wspólną tych zmian jest doświadczalny i namacalny brak dotychczasowej swobody wyboru oraz możliwości realizacji bezpośrednich kontaktów.