No abstract

NERO'DAN VESPASİANUS'A KUDÜS'TE YAHUDİ İSYANI (MS. 66-73)  Cengiz KARAELİ  Özet M.Ö. 63 yılında, Pompeius idaresindeki Roma ordusunun Kudüs'ü ele geçirmesiyle başlayan Roma ile Yahudi toplumu arasındaki münasebet, bölgede takip edilen doğru politikalarla neticesinde olumlu seyretmiştir. Fakat Roma'nın koruyucu siyasetine rağmen Roma valilerinin toplumsal bir harekete sebep olacak olan zaman zaman yanlış yönetimi, bizi M.S. 66'da başlayan isyana götürecektir. Bölgedeki yöneticilerin keyfi uygulamalarında, bu sıralar imparatorlukta yaşanan iç savaşın etkisi büyüktür. İsyanın tek sebebi olarak Roma yönetimini göstermek taraf olmakla birlikte işin kolayına kaçmak olacağı gibi, resmin tamamını görmemize engel olacaktır. Tarihlerinde sayısız kötü olaylar yaşamış, Asur ve Babil esaretinde olduğu gibi sürgünü tecrübe etmiş olan bir toplumun Roma ile güzel devam eden ilişkisine son vermesinde önemli sebepleri olması lazımdır. Mesih inancı/kurtarıcı fikri ve isyanda önemli rol alan Yahudi dini grupları bu çerçevede ele alınmıştır. Titus komutasındaki Roma askerlerinin Kudüs'e girmesiyle aslında düşen bir şehir değil, Süleyman Mabedi olarak da bilinen Kudüs'teki Yahudi tapınağı ve dolayısıyla Yahudilerin umutları olmuştur. Kuşkusuz Yahudiler açısından isyanın en büyük sonucu Kudüs'teki tapınaklarının yıkılmasıdır. Tapınağın yıkılmasıyla, tapınak merkezli kurallar ve geleneklerde de birtakım değişimlerin yaşanması kaçınılmaz hale gelecektir. Her ne kadar tapınak yıkılsa da geriye, günümüzde de var olan ve Ağlama Duvarı olarak da anılan Batı Duvarı kalmıştır.