Celem niniejszego opracowania jest próba ustalenia, czy na kartach Biblii Hebrajskiej Lewiatan funkcjonuje jako realnie istniejące zwierzę czy mityczny potwór morski. Osiągnięcie postawionego celu jest możliwe dzięki analizie tych fragmentów Pisma Świętego, w których pojawia się kluczowy termin. Opracowanie podzielone zostało na dwie części. W pierwszej nastąpiło przybliżenie postaci Lewiatana w literaturze pozabiblijnej, w drugiej natomiast miały miejsce właściwe analizy konkretnych urywków biblijnych pod kątem sposobu prezentacji w tych tekstach wspomnianego stworzenia. W świetle przeprowadzonych analiz należy uznać za bardziej prawdopodobne, że na kartach Pisma Świętego Lewiatan funkcjonuje jako mityczny potwór morski. Nie ma zaś takich tekstów, które jednoznacznie interpretowałyby to stworzenie jako jakieś realnie istniejące zwierzę wodne.

Celem niniejszego opracowania jest próba przedstawienia filozoficznej argumentacji wykorzystanej przez starożytnego filozofa, Filopona, do uzasadnienia potępionej na soborze chalcedońskim doktryny monofizyckiej. Osiągnięcie celu pracy jest możliwe dzięki przebadaniu użytych przez Jana Gramatyka argumentów w sześciu rozdziałach traktatu Rozjemca. Opracowanie składa się z trzech części. Najpierw ma miejsce krótka charakterystyka analizowanego utworu. Następnie w objętościowo największej części pracy zostaje przeanalizowany systematyczny wykład filozofa pod kątem postawionego problemu badawczego. Wreszcie w części trzeciej wskazano najważniejsze cechy argumentacji Jana Gramatyka. W świetle przeprowadzonych zestawień można zauważyć wyraźną tendencję Filopona do zamiennego stosowania takich pojęć, jak natura i substancja. Co więcej, autor traktatu chętnie sięga po różne przykłady mające wykazać zasadność jego rozumowania oraz wyraźnie buduje kolejne argumenty na podstawie uprzednio wyciągniętych wniosków.

The paper is an attempt at defending the traditional Good Friday oration for the Jewish people and to present its theological correctness. This was achieved due to analysing the crucial fragments and juxtaposing them with the Jewish prayer called “Birkat ha-Minim”. The study was / presented in four parts. The first one juxtaposes the versions of the Good Friday orations for the Jews. The next one presents Birkat ha-Minim, followed by an explanation of the key fragments of the traditional prayer for the Jews. Finally, the Good Friday oration was juxtaposed with Birkat ha-Minim. The analysis led to a conclusion that the Good Friday oration for the Jews was inspired by the New Testament texts. It was not created to offend the members of the chosen people but to show their tragic situation in which they found themselves as a result of rejecting Christ. A thorough analysis of the prayer leaves no doubt that its purpose is save the Jewish people, that is to say, to offer them the greatest possible goodness, which cannot be regarded as a manifestation of intolerance or anti-Semitism.

No abstract

Definicja Mszy św. zawarta w siódmym punkcie Ogólnego wprowadzenia do Mszału rzymskiego spotkała się z silnym sprzeciwem ze strony niektórych środowisk przywiązanych do tradycyjnego nauczania Kościoła. Definicji zarzucano odejście od typowo katolickiej terminologii oraz tworzenie jej pod wpływem środowisk protestanckich. W świetle przeprowadzonych w niniejszym opracowaniu analiz należy stwierdzić, że słuszność oskarżenia o niekatolicki charakter definicji Mszy św. jest uzależniona od przyjętej metodologii. Jeżeli podchodzi się do definicji od strony analizy komponentów rzeczywistości liturgii w rozumieniu systemu katolickiego, oskarżenie o niekatolicki charakter jest niesłuszne. Jeżeli jednak podchodzi się do definicji od strony precyzacji terminologicznej z powodu różnic w rozumieniu tej samej rzeczywistości przez różne konfesje chrześcijańskie, zarzut jest jak najbardziej zasadny.