In recent years, there is a big debate among researchers, teachers and decision makers about what to include in early childhood values education in preschools in Turkey. The aim of the current study is to make a need analysis for values education programme for preschoolers. This study was conducted with 200 preschool teachers in one of urban cities of Turkey –Kahramanmaraş- during 2016-2017 Spring semester. A values checklist is created for the current study by making use of Turkish Ministry of Education’s ‘Values Education Prescript’. The values checklist is a 5-Likert type scale coded as: Not important, Slightly important, Moderately important, Important, Very important. The teachers participated in this study were asked to rank values according to their self regard on importance of them. Findings of this study are analyzed by SPSS 22.0 Programme. According to the findings of the need analysis, top ten values which are chosen by teachers as essential to be implemented in preschools as part of the values education programme for preschoolers are as follows: Honesty, patriotism, responsibility, respect, respect to the elders, respect to environment, love, being fair, respect to others’ rights and being modest. Also, least five values which were ranked by teachers are social responsibility, generosity, collaboration, forehandedness and courage.

Eğitim tarihi boyunca öğretmen yetiştirme sürecinde birçok değişiklik meydana gelmiştir. Ülkemizde öğretmen yetiştirme ile ilgili önemli değişiklerden bir tanesi 1997 yılında öğretmenlik meslek programlarının eğitim fakültelerine devredilerek YÖK koordinasyonuna alınması olmuştur. 1997 yılında öğretmenlik meslek programlarının eğitim fakültelerine devredilmesiyle nitelikli öğretmen yetiştirilmesi yolunda önemli bir adım atılmıştır. Öğretmen yetiştirme programlarının YÖK tarafından güncellenme süreci 1998 yılında başlamıştır. 1998 yılında güncellenen öğretmen yetiştirme programlarında 2006 ve 2018 yılında tekrar bir güncellemeye gidilmiştir. Bu değişim ve güncellemelerden en çok etkilenen öğretmen yetiştirme programları okulöncesi ve sınıf öğretmenliği lisans programları olmuştur. Çünkü okulöncesi ve sınıf öğretmenliği çocuğun bütünsel gelişimine destek sağlaması açısından diğer öğretmenlik programlarından ayrılmaktadır. Bu araştırmanın amacı;1998 ve 2006 okulöncesi ve sınıf öğretmenliği lisans programlarında yer alan özel eğitime yönelik derslerin durumlarını, yeni program ile karşılaştırmak, tartışmak özel eğitimde erken tanı ve müdahalenin öneminden hareketle öneriler sunmaktır. Bu araştırmada veriler, nitel araştırma veri toplama tekniklerinden biri olan doküman incelemesi ile toplanmış ve içerik analizine tabi tutulmuştur Çalışmamız kapsamında doküman olarak 1998, 2006 ve 2018 yıllarında Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanan okulöncesi ve sınıf öğretmenliği lisans programları ele alınmıştır. Genel olarak 2018 ile öncesindeki programların karşılaştırıldığı çalışmamızda programlarda yer alan özel eğitim grubu derslerin durumları özel olarak incelenmiştir.

Eğitim bireyde kalıcı izli davranış değişikliği oluşturma süreci olarak adlandırılırken eğitimin en önemli iki ögesinden biri öğretmendir. Öğretmenin en temel görevlerinin içerisinde yaşadığı toplumu bütünleştirmesi ve çağın gereksinimleri doğrultusunda toplumu şekillendirmesi bulunmaktadır. Öğretmenlik mesleği toplumsal bütünleşme, değişim ve gelişimi sağlaması bakımından diğer meslek gruplarından ayrılmaktadır. Bireylerin bu mesleği yerine getirebilmesi için öğretmenliğe özgü nitelik ve yeterliliklere sahip olması beklenir. Son olarak 2017 yılında açıklanan öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri belgesinde öğretmen adaylarının eğitimlerinden, öğretmen seçimine, sürekli mesleki eğitimden, öğretmenlik mesleğinin niteliklerinin artırılmasına kadar bir çok konuya değinilmiştir. 2022 Şubat ayında çıkarılan Öğretmenlik Meslek Kanunu ile öğretmenlerin statülerini geliştirmek amacıyla unvan bazlı değişiklilere gidilmiş ve bu durum öğretmenlik mesleği kariyer basamakları olarak adlandırılmıştır. Bu kanuna göre 10 yılını doldurmuş öğretmenler, gerekli eğitim ve sınav şartlarını sağlamaları şartıyla uzman öğretmen olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmanın amacı uzman öğretmenlik mesleki eğitim programına katılım sağlayan öğretmenlerin bu eğitim programına ve programın öğretmenlik mesleği genel yeterliliklerini içerip içermediğine yönelik görüşlerini incelemektir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizi içerik analizi yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda katılımcı öğretmenler, uzman öğretmen yetiştirme programının yetersiz ve gereksiz olduğunu, alan bazlı konuların olmamasının alan yeterliliği açısından eksik olduğunu uzman öğretmenlik unvanın teoriden ziyade uygulama ile olabileceği görüşlerini belirtmişlerdir.

No abstract

Çocuk edebiyatı, bireyin bebekliğinden başlayarak yetişkinliğine varan süreçte okuyabileceği ve dikkatini çekecek konuların yer aldığı edebiyat türüdür. Bir çocuk edebiyatı eserinin oluşturulmasında en temel nokta çocuğun dikkatinin nasıl çekileceğinin bilinmesi ile başlar ve çocuğa uygunluk ile devam eder. Çocuğa uygunluk kavramı, çocuğun gelişim alanlarını destekleyecek nitelik taşıması olarak adlandırılır. Okulöncesinde çocuk edebiyatının bir tür eğitim materyali olarak kullanıldığı göz önünde bulundurulursa çocuğa uygunluk çocuk edebiyatında çok önemli bir gerekliliktir. Özellikle son yıllarda çocuk edebiyatı içeriğinde yer alan kitaplar, süreli yayınlar ve çizgi filmlerin çoğunda çocuğa yönelik ilkesinin göz ardı edildiği ve şiddet içerikli unsurların ön plana çıktığı görülmektedir. Çocuklar için hazırlanan çizgi filmler, oyunlar vb. görsellerin büyük bir çoğunluğunda olaylar kaynağını şiddetten almakta; şiddet sorun çözmenin yöntemlerinden biri şeklinde sunulmaktadır. Çocuğa uygunluk ilkesinin göz ardı edildiği bu eserlerin çocuğun yaşamında yadırganamayacak izler bırakacağı bilinmektedir. Çocuğun şiddet içerikli çocuk edebiyatı eserleri ile karşılaşmaması başta bu konuya dikkat eden ebeveynler ve çocuk edebiyatında şiddet dili farkındalıkları yüksek çocuk gelişimi alanındaki uzmanların ve okul öncesi eğitimcilerin aracılığıyla olacaktır. Bu açıdan çalışmanın amacı önlisans çocuk gelişimi öğrencilerinin çocuk edebiyatında şiddet diline yönelik farkındalıklarını incelemektir. Çalışmada veri toplama aracı olarak Turan ve Gerez Taşgın (2018) tarafından geliştirilen Çocuk Edebiyatında “Şiddet Dili” Farkındalık Ölçeği kullanılmıştır. Çalışma Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan bir üniversiteye bağlı MYO’nda öğrenimlerine devam eden çocuk gelişimi öğrencileri ile yürütülmüştür. Çalışmaya 95 kız, 11 erkek öğrenci katılım sağlarken 1. sınıf düzeyinde 63 öğrenci 2. sınıf düzeyinde ise 43 öğrenci çalışmaya dahil olmuştur. Öğrencilerin çocuk edebiyatında şiddet diline yönelik farkındalık düzeyleri ile cinsiyet ve sınıf düzeyine göre farkındalıklarında bir farklılaşma olup olmadığına yönelik tablolar bulgular kısmında verilmiştir.