Derya KILIÇKAYA 1* ÖZ: Hüzün, yani gönül üzgünlüğü hayatın her anında insanlarda görülebilen bir durumdur. Gam, keder ve sıkıntıyla beraber gelen hüzün, kimi zaman insanların yaşam kalitesini de etkileyebilmektedir. Bu hüzün, kimi zaman kara sevda da denilen melankoliye evrilebilmekte ve insanların yaşamını daha da zorlaştırmaktadır. Yazımızda, Salâh Birsel'in "Bekârlar" ve "Kapı Mandalları İçin Ağıraksak Şiir" isimli şiirlerinden hareketle, insan psikolojisinin edebiyata nasıl yansıdığını değerlendirmeye çalışacağız. Edebiyatımızda daha çok mizahi yönüyle bilinen Salâh Birsel'in bu iki şiirini ayrı ayrı ele almak yerine, bütünleştirerek ve tematik olarak inceleyeceğiz. Şiirlerinde insanların hüzünlü hayatına ışık tutan şair, böylelikle insan psikolojisini de irdeler. Üstelik, bunu yaparken insan-eşya benzeyişinden yola çıkarak değişik bir tutum sergiler.

This article was checked by iThenticate. Similarity Index 5% Bu makalede araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur.

Osmanlı kimliğinden Türk kimliğine intikalin anlatıldığı romanlara Cumhuriyet ideolojisi hâkim olmuştur. Bu ideolojinin anlatılması ve büyük kitlelere aktarılması için ise bir ulus kurma süreci gerçekleşir. Kemalist bir edebiyat kanonu yaratılması yönünde pratik ve teorik çabalar gösterilir. Garplılaşma siyaseti doğrultusunda tavır alan romancıların, toplumsal hayatın bu yöndeki tebdili hususunda azami gayret gösterdikleri ise bilinen bir hakikattir. Bu tarz romanlar arasında gösterilebilecek Reşat Nuri Güntekin’in Yeşil Gece’si ile bu ideolojinin bir anlamda eleştirisi olan Aysel Özakın’ın Gurbet Yavrum’u arasında, din temasının işlenişi açısından bir benzerlik söz konusudur. Bu hakikati ilk defa dile getiren ise Selahattin Hilav’dır. O, 22 Ocak 1976’da Politika gazetesinde yazdığı bir yazıda bu hususa değinmiş ve iki roman arasındaki en büyük benzerliğin, ideolojik bir dünya içinde, benimsediği idealleri gerçekleştirmek isteyen bireyin dramı olduğunu belirtmiştir. Her iki romanda da ortak tema; bilime, düşünme gücüne, münakaşaya dayanmadan bellekte oluşturulup bir gruba, bir partiye, bir devlete benimsetilerek toplumda uygulanmaya konulmak istenen ve siyasal, tüzel, dinsel, felsefi düşünceler bütünü anlamına gelen ideolojidir. Ancak eserlerde ideolojinin, dinî düşünce yönü ön plana çıkarılmıştır. Bu bakımdan, 1928’de yayımlanan Yeşil Gece ile 1975’te basılan Gurbet Yavrum arasında, ideoloji açısından bir benzerlik oluşmaktadır. Bu bağlamda gerçekleştirilen bu çalışmada, metin tarama yöntemi kullanılarak eserlerdeki dinî tartışmalar belirlenmiş ve bahisler topluca değerlendirilmiştir.

No abstract

No abstract