ÖZ Her ölçünlü dilin temelinde bir ağız vardır. Bu anlamda çalışmada; ağız, diyalekt, varyasyon gibi kavramlar açıklanmış ve ilgili tartışmalar ortaya konmuştur. Türkçe öğretimiyle değişik açılardan birçok çalışma yapılmış olmasına rağmen Türkçe öğretiminde ağız bilimini konu eden detaylı bir çalışmanın olmaması nedeniyle Türkçe öğretiminin sorunları, perspektifi, dil-kültür ilişkisi gibi unsurları bağlamında ağız konusu bu çalışmada ele alınmıştır. Bununla birlikte, Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerde Türkiye Türkçesi ağızlarıyla ilgili olan söz varlığı derlenmiş ve betimsel olarak araştırmada gösterilmiştir. Ayrıca, 151 Türkçe öğretmenine Anadolu Ağızlarına Yönelik Tutum Ölçeği uygulanmıştır. Ek olarak, Türkçe Öğretmenlerinin Türkiye Türkçesi ağızlarının öğrenme-öğretme ortamlarında metinler yoluyla yer verilmesi ve kendi yeterlilikleri bağlamında görüşleri alınmış, veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Türkçe öğretmenlerinin Anadolu ağızlarının Türkçe derslerinde kullanılan metinlerde yer almasına yönelik olumlu bir tutum ve görüşe sahip oldukları, ancak kendilerini bu alanda yeterli görmedikleri tespit edilmiştir. 5-8.sınıf Türkçe ders kitaplarında ağız özellikleri gösteren söz varlığının bulunduğu da araştırma sonucunda edinilen bulgulardandır.

No abstract

Bu çalışmanın amacı gelişim psikolojisinin önemli bir alanı olan mizah gelişiminin ne olduğunu, Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarının bu gelişim alanını ne yönde ve ne kadar desteklediğini ortaya koymaktır. Nitel bir yaklaşımla ele alınan ve betimleyici durum çalışması deseninde oluşturulan bu çalışmada veriler doküman incelemesi yöntemi ile toplanmış, Millî Eğitim Bakanlığı 5, 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe ders kitapları içerdikleri mizahi ögeler bakımından analiz edilmiş ve karşılaştırılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yoluyla çözümlenmiş ve dikkatlere sunulmuştur. Sonuç olarak, Türkçe ders kitaplarında (5-8) mizah ögeleri ihtiva eden metinler bütün ünitelerde değil, daha çok 'Çocuk Dünyası', 'Millî Kültürümüz', 'Birey ve Toplum' gibi temalarda yoğunlaşmıştır. Mizahi yapıları barındırması yönünden nicelik olarak dağılım her düzeydeki ders kitabında farklıdır. Kitaplarda yazılı ve görsel mizah ögeleri bir arada kullanılmış olsa dahi yazılı mizah ögeleri daha ağır basmaktadır. Görsel mizah ögelerinden en fazla malzeme karikatür ve resimler şeklinde görülmektedir. Yazılı mizah ögeleri anlatmaya dayalı, söylemelik, konuşmalık türler içerisinde yer almakta; atasözü, deyim, kinayeli ifadeler, zıtlıklar, abartmalar gibi ögelerle de kendini göstermektedir. Mizah unsurları geleneksel Türk tiyatrosu içerinde Karagöz'de, diğer türler içerisinde ise fıkra, öykü gibi yapılarda bulunmaktadır.

Discourse analysis, which has taken an important place in linguistic studies recently, is referred to as a multidisciplinary area. The Greek word canon was used to describe the concept of constitution, but over time it has been used as a trusted list of approved and accepted books. In this context, in this study, the place of canons was explained in the context of national consciousness, literary works and language. The Sack of the House of Salur Kazan, an Epic from the book of Dede Qorqut, one of the masterpieces of Turkish literature, was analysed through discourse analysis in the search for new meanings and interpretations. It was explained how some actions were carried out through language that was built in the discourse and the context in which it was used. Emotional intonation of the text and ideological and socio-cultural structures and connections containing some social codes were expressed. The main focus of the topic, the network of relations created by language, the ways in which social institutions are made effective and the social reality built through language were shown. We reached the conclusion that it is necessary to address the issues such as language, national identity, and collective consciousness by analysing texts through discourse analysis in learning environments, notably in Turkish courses.

No abstract