This article constitutes an attempt at organising the non-conservative tendencies in Polish essays published in the 21st century, which apply to themes, the lowering of the tone, and forms of writing. One major stream is travel writing, which focuses not on the Mediterranean legacy, but on the ‘second world’: long-disadvantaged provincial areas. Many essayists abandon the traditional topic of books and works of art, and turn to ‘reading’ the animal world, the plant world, and the world of ordinary objects. The essay has also become a tool for introducing polarisation between that which is mainstream and that which is marginal and concerns minorities. The fact of choosing a non-traditional topic often entails a non-canonical cognitive attitude, which translates into experiments within the area of the form of expression. The author of this article argues that all those innovations can be accommodated by the flexible convention of the essay as a genre which, in principle, is supposed to constitute an artistic cognitive experiment.

No abstract

Bringing together the methodology of sound studies and literary criticism, this article examines multiple affordances of documentary poems that stage wartime sounds along with correlated somatic reactions and diverse modes of sonic affectivity. The conceptual tools are borrowed from the works of J. Martin Daughtry, who coined the term “thanatosonics” to render the unity of wartime violence and audial phenomena. Daughtry's model of wartime audition provides a comprehensive framework for the analysis of poems which can be treated as first‐hand testimonies originating from one of the following: “the trauma,” “tactical,” “narrational,” or “audible inaudible” zones. These testimonies can also be analyzed through the complementary scheme of affective zones that seizes the multitude of sonically triggered reactions, from the pure shock identifiable with a sudden burst of affect, through emergent emotions connected with survival skills, to elaborated patterns within the cultural politics of emotions. The positionality of the authors of thanatosonic verse is essential, and different measures have to be taken towards texts written by soldiers and non‐combatants (e.g., civilians, prisoners). The proposed methodology is applied to examine both traditional and avant‐garde poems written in Polish during World War II.

No abstract

Glitch w obszarze mediów elektronicznych definiuje się jako nacięcie w powierzchni jednego systemu otwierające chwilowy wgląd w cyfrowe struktury zwykle ukryte głęboko. Obcy element widoczny na ekranie z powodu samorodnych błędów w działaniu komputerów lub oprogramowania często jest interpretowany w perspektywie posthumanizmu. Ten sposób myślenia wpływa na funkcjonowanie digitalnych defektów, które są świadomie wykorzystywane w ramach glitch poetry, także tej wydrukowanej na papierze, która wiąże się z fenomenem remediacji wstecznej. Przykładami takich utworów w ramach artykułu stają się w zdecydowanej większości ogłaszane drukiem wiersze neolingwistów warszawskich oraz papierowe wydania tomów Rozdzielczości Chleba. Wspomniani autorzy w swych manifestach diagnozowali radykalną zmianę paradygmatu twórczości na nowomedialną. Podkreślali potrzebę otwarcia się poetów na współprodukcję tekstów przez podłączone do internetu komputery, które podsuwają glitche, niechciane maile i reklamy. Głosili oni jednocześnie kres książki drukowanej kojarzonej w manifestach z postromantycznym modelem wiersza jako subiektywnego monologu. Analogowa poezja usterkowa mająca uwypuklić konflikt tych dwóch paradygmatów przybiera często formę postcyfrowych książek artystycznych, które ze względu na dominację graficznych efektów nad zrozumiałym dla człowieka tekstem stają się XXI-wieczną wersją ezoterycznego abstrakcjonizmu. Glitch poetry może też funkcjonować jako z pozoru tradycyjny czarny tekst wydrukowany na białej stronicy, łączący jednak zrozumiałe słowa i zdania z antyfonetycznymi usterkami cyfrowymi wyrażonymi znakami nieliterowymi.