No abstract

Bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan değişikliklerin ve gelişmelerin etkisi ile çok sayıda yeni kavram hayatımıza girmiştir. Yapay zekâ, nesnelerin interneti, büyük veri, robotik, otonom araçlar, 3D yazıcılar, arttırılmış gerçeklik gibi teknolojik kavramlar toplumsal yapıyı etkilemiş, “Toplum 5.0” olarak adlandırılan yeni bir kavramı karşımıza çıkarmıştır. Otonom araçlar, 21 inci yüzyılın ilk çeyreği ile birlikte giderek güç kazanmaya ve popüler olmaya başlamıştır. 2016 yılında Amerikan Otomotiv Mühendisleri Birliği tarafından seviyelerinin belirlenmesi ile birlikte yazılı anlamda ilk standardizasyon faaliyetleri de başlamıştır. Tesla firmasının artan başarısıyla hayalden gerçeğe dönüşen ve insanlar tarafından benimsenen otonom araçların bu hızlı gelişimi, mevzuat yapıcıları da gerek ulusal gerekse uluslararası alanda zorlamaya başlamıştır. Geleneksel sürücü kavramının yıkılması ile birlikte otonom araçların üretimi, pazarlanması, garanti ve satış sonrası hizmetleri, sigortacılık işlemleri ve cezai sorumlulukları gibi birçok alanda köklü değişimlere ihtiyaç duyulmuştur. Bu çalışmada, Türkiye’nin otonom araçlara geçiş sürecinde ihtiyaç duyacağı mevzuat değişiklikleri ve yenilikleri tespit edilmeye çalışılmaktadır.

Purpose This study aims to analyse the air traffic control (ATC)-related accidents and incidents. The paper aims to determine technical, operational and environmental factors that influence ATC-related accidents and incidents. This is important to reduce the number of these accidents. Design/methodology/approach This predictive and dipendence study investigated situational factors indicated in the data sets of National Transportation Safety Board (NTSB) and European Union Aviation Safety Agency (EASA) (for the period 2008–2018). The specific factors were time of day in which accident occurred, location, air traffic management (ATM) contribution, flight rules, ATC unit and outside factors. Logistic regression was used to differentiate factors between fatal ATC-related accidents versus ATC-related incidents. Further, by using Pearson’s chi-squared test, significant relationships between all factors in ATC-related accidents and ATC-related incidents were identified. Findings The results showed that five factors of total six factors – ATM contribution, flight rules, ATC unit, outside factors and aircraft location – influence to ATC-related accidents and incidents. Further, results showed significant relationships between each all factors in ATC-related accidents and incidents. According to that, differences and similitudes are presented. Originality/value After more than 20 years, study about ATC-related accidents and incidents was necessary to establish changements in thıs type of accidents. Belong of that, this is the first study that used data sets of both, NTSB and EASA, to determine the factors that affect ATC-related accidents and incidents.

Trafik yoğunluğundan kaynaklanan sıkışıklık, yoğun olmayan periyotlardaki gereksiz beklemeler ve zaman kayıpları dikkate alındığında, sinyalize kavşakların gerçek zamanlı olarak yönetilmesinin önemi daha iyi anlaşılır. Trafik uyarmalı sistemler, gerçek zamanlı trafik değerlerine göre süre ataması yaptıkları için, gecikmeleri minimuma indiren ve kavşak performansını artıran, günümüzde yaygın olarak kullanılan sistemlerdir. Bu çalışmada; önceki durumunda sabit zamanlı olarak çalıştırılan, daha sonra tam trafik uyarmalı sinyal sistemine dönüştürülen Polatlı Refik Cesur Kavşağı'nda taşıt başına düşen ortalama gecikme süresindeki azalmanın belirlenmesi amaçlanmaktadır. Kavşağın ilk durumundaki gecikme Webster modeli ile ikinci durumundaki gecikme ise arazi gözlemi yapılarak belirlenmiştir. Çalışmada, taşıt başına ortalama gecikmede %35 azalma sağlanabileceği ayrıca, yıllık 78 bin litre yakıt ve 190 ton CO2 emisyonu tasarrufu sağlanabileceği belirlenmiştir.