Günümüzde hızla gelişen bilişim teknolojileri bireylerin hayatlarının her alanını olduğu gibi, iş yaşamlarını da etkilemektedir. Özellikle bilişim teknolojileri ve internete erişimin kolaylaşması bireylerin sanal dünya ile iç içe yaşamalarını zorunlu kılmaktadır. Toplum genelinde ve buna bağlı olarak örgütlerde bilişim teknolojileri kullanımının yaygınlaşması ile çalışanların sanal kaytarma davranışlarında artış görülmektedir. Sanal kaytarma davranışı literatürdeki birçok örgütsel kavram ile ilişki içerisinde ele alınabilmekle birlikte, bu çalışma “Çalışanların iş motivasyonları sanal kaytarma davranışlarını etkilemekte midir?” sorusu temelinde kurgulanmıştır. Bu doğrultuda çalışmada, çalışanların iş motivasyonlarının sanal kaytarma davranışları üzerindeki etkisini ortaya koymak amaçlanmıştır. Ego tükenmesi kuramı temelinde şekillendirilen çalışma kapsamında Konya ilinde bulunan kamu kurumlarında görevli 314 gişe çalışanı üzerinde araştırma yapılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 29 ve AMOS 24 programları kullanılarak analiz edilmiştir. Analizler sonucunda iş motivasyonunun sanal kaytarma davranışı ve alt boyutları üzerinde negatif ve anlamlı etkileri tespit edilmiştir. Bu sonuçların sektör temsilcilerine, devlet organlarında görevli karar vericilere ve araştırmacılara yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Bu araştırmanın amacı, psikolojik sağlamlık düzeyinin presenteeism (işte var ol(a)mama) davranışı üzerindeki etkisini ilkokul öğretmenleri örnekleminde incelemektir. Araştırmanın evrenini Konya ilindeki merkez ilçelerde (Selçuklu, Meram ve Karatay) bulunan ilkokullarda görevli öğretmenler oluşturmaktadır (N=3.359). Araştırmada evrendeki ilkokullardan tesadüfi olarak seçilenlere gidilerek gönüllülük esasına bağlı olarak anketler gerçekleştirilmiştir (n=357). Araştırmanın bulgularına göre katılımcı ilkokul öğretmenlerinin orta düzeyde psikolojik sağlamlık ve orta düzeyde presenteeism davranışına sahip oldukları görülmektedir. Elde edilen regresyon analizi bulguları, ilkokul öğretmenlerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin, presenteeism davranışlarının anlamlı ve pozitif bir yordayıcısı olduğunu ortaya koymuştur. Buna göre presenteeism davranışlarına ilişkin değişimin %56,9’unun psikolojik sağlamlık değişkeni ile açıklanabileceği sonucuna ulaşılmıştır. İşe gitmedikleri durumlarda öğrencilerinin yalnız kalacağı ve akademik açıdan akranlarından geri kalabileceği, böyle bir durumda mesai arkadaşlarının iş yükünün artması gibi çeşitli güdülerden dolayı öğretmenlerin presenteeism davranışlarının diğer birçok meslekten farklı sonuçlar vermesinin doğal olduğu düşünülmektedir. Psikolojik sağlamlık ve presenteeism kavramlarının yönetim biliminde daha sık kullanılması gerektiği, kavramlar arasındaki ilişkiye yönelik elde edilen bulguların sonraki araştırmalar tarafından kıyaslama konusu edilmesi ve bu iki kavram arasındaki ilişkiye aracılık eden faktörlerin belirlenmesi önerilebilir.

Bu araştırmanın temel amacı mantar yönetim yaklaşımının işe gömülmüşlük üzerine etkisini incelemektir. Ek olarak, çalışmada demografik değişkenlere göre (yaş, medeni durum, pozisyon, kıdem gibi) hem mantar yönetim hem de işe gömülmüşlük algısının farklılaşıp farklılaşmadığı araştırılmıştır. Anket yöntemi ile soru sorma tekniğinin uygulandığı çalışmada ayrıca kolayda örnekleme yöntemi tercih edilmiş olup, Konya ilinde bulunan bir fabrikaya gidilmiş ve gönüllülük esasına bağlı olarak, anketi yüz yüze yanıtlayan çalışanlar (n=87) ile araştırma nihayete ulaştırılmıştır. Araştırmada toplanan veriler hem SPSS hem de AMOS programlarıyla çözümlenmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre, mantar yönetim yaklaşımının işe gömülmüşlük üzerine hem istatistiksel bakımdan anlamlı hem de negatif yönlü bir etkisi bulunmaktadır. Ayrıca çalışanların eğitim durumlarına ve pozisyonlarına göre her iki değişkene ilişkin algı düzeylerinde ve medeni durumlarına göre işe gömülmüşlük düzeylerinde farklılıklar bulunmaktadır. Söz konusu sonuçlarla birlikte örgütlerde mantar yönetim yaklaşımının farklı sektör ve işletmelerde uygulanması ile ileride birbirinden bağımsız bulgular elde edileceği düşünülmektedir. Literatür taraması sonucunda iki kavramın birlikte yer aldığı bir çalışmaya rastlanılmaması dolayısıyla bu boşluğun doldurulması ve doğru yönetim anlayışının örgüt verimliliği, üretkenliği ve çalışan tutumları adına büyük bir önem arz etmesi sebebiyle bu araştırma “değerli bir araştırma” özelliği taşımaktadır.

Dijitalleşme ve işletmelerde dijital dönüşüm birçok değişiklik ve yeniliğini beraberinde getirmiştir. Bu yeniliklerden birisi de merkezi bulunmayan, güvenilir, şeffaf, aracıların olmadığı bir altyapı olarak kabul edilen blokzincir teknolojisidir. Bu noktadan hareketle araştırmanın amacı, blokzincir teknolojisi ile ilgili algılamaları genel olarak ortaya koymak ve çalışanların bu teknolojiye bakış açılarının demografik özelliklerine göre anlamlı bir biçimde farklılık gösterip göstermediğini belirlemektir. Araştırmanın evrenini Konya ili Selçuklu, Meram ve Karatay ilçelerinde faaliyet gösteren beş adet zincir markette görevli yaklaşık 2000 çalışan; araştırmanın örneklemini ise söz konusu market zincirlerinde görev yapan 323 çalışan oluşturmaktadır. Bu doğrultuda geri dönüşü gerçekleşen 166 veri ile analizler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler, SPSS 22.0 ve AMOS 24.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre çalışanların blokzincir teknolojisine karşı bakış açıları cinsiyet bakımından anlamlı farklılıklar göstermezken, yaş, eğitim, kıdem ve unvan gibi değişkenlerde çalışanlar arasında anlamlı farklılıklar gözlemlenmiştir. Dijital dönüşümle birlikte birçok alanda kullanılacağı düşünülen blokzincir teknolojisinin, zincir marketlerde henüz yaygın olmasa da ülkemizin yanı sıra çeşitli ülkelerde pek çok alanda kullanılıyor olması, bu sistemin uygulanabilir ve etkili bir dijital teknoloji olduğunu göstermektedir.