This review presents the medical and social role of British military doctors in the formation of the British sanitary campaign in the Ionian Islands during the period 1815-1864. They were the core of a health system based on the old sanitary model of the Venetian Republic, which was the former ruler of the region. The British innovation and reorganisation of the old lazarettos (a quarantine system for maritime travellers), the new marine sanitary procedures, the determination of quarantine duration for major infectious diseases along with the introduction of the vaccination system resulted in a satisfactory defence against epidemics in Greece during the 19th century. The British military physicians applied and established West European medical ideas, as well as the principles of preventive medicine, for the first time in the Greek territory and this is a historical example of a successful sanitary campaign based on the experience of military physicians and their collaboration with civilian physicians.

This incident illustrates how, within a framework of religious fanaticism, the use of biological weapons could appear to be acceptable.

No abstract

Η παρούσα μελέτη κάλυψε τα επιδημιολογικά δεδομένα της πανώλης διαχρονικά. Παρουσιάστηκε η συχνότητα και η γεωγραφική κατανομή της νόσου από τις αρχές του εικοστού αιώνα μέχρι σήμερα, χαρτογραφήθηκαν οι φυσικές εστίες της νόσου και αποτυπώθηκαν οι τάσεις για τις περιόδους 1954-1997 και 1998-2010. Καταγράφηκαν τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα της νόσου για τον λοιμώδη παράγοντα, τα υποδόχα, τους φορείς, τον τρόπο μετάδοσης, την κλινική εικόνα, τη διάγνωση, τη θεραπεία και την προφύλαξη. Παρουσιάστηκαν οι τρεις σημαντικές πανδημίες πανώλης στην ανθρώπινη ιστορία, σύμφωνα με τρεις βασικούς άξονες, τη χρονολογική και γεωγραφική κατανομή, την αντιμετώπιση της επιδημίας και τις επιπτώσεις που προκλήθηκαν.Σκοπός της μελέτης ήταν να επικεντρωθεί στο σύγχρονο πεδίο της βιοτρομοκρατίας και να αποτυπώσει την σημασία της πανώλης ως δυνητικού θανατηφόρου όπλου σε περίπτωση βιολογικού πολέμου και να προτείνει μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης ενός συμβάντος ηθελημένης χρήσης μικροβίου. Για να αξιολογηθεί το μικρόβιο της πανώλης ως παράγοντας βιοτρομοκρατίας,κατασκευάστηκε ένα σενάριο ηθελημένης χρήσης αερολύματος πανώλης και η έκβασή του βασίστηκε σε βασικά επιδημιολογικά χαρακτηριστικά του μικροβίου όπως ο βασικός αναπαραγωγικός αριθμός, η περίοδος επώασης, η περίοδος μεταδοτικότητας, ο δείκτης προσβολής και η θνητότητα της πνευμονικής πανώλης.Τα συμπεράσματα που εξήχθησαν είναι οτι η πνευμονική πανώλη αποτελεί βασικό παράγοντα δημιουργίας βιολογικού όπλου καθώς υπάρχει στη φύση, μπορεί να απομονωθεί και να καλλιεργηθεί στο εργαστήριο, μεταδίδεται εύκολα με βασικό αναπαραγωγικό αριθμό περίπου 1.3 (με διακύμανση 3.1), προκαλεί υψηλή θνησιμότητα και μπορεί να δημιουργήσει πανικό στην κοινωνία.Κλειδί στην αντιμετώπιση ενός ενδεχομένου ηθελημένης χρήσης του μικροβίου για πρόκληση μαζικών απωλειών, είναι η σωστή οργάνωση της κοινωνίας. Τόσο η ιατρική κοινότητα όσο και οι πολίτες πρέπει να είναι ορθά ενημερωμένοι για την επιδημιολογία της νόσου και τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης ώστε να επιτευχθεί μία πιο ήρεμη και λογική αντίδραση σε μία ενδεχόμενη απειλή. Επιπλέον, οι υγειονομικές αρχές θα πρέπει να διαθέτουν κατάλληλα σχέδια ετοιμότητας σε περίπτωση συμβάντος βιοτρομοκρατίας, ώστε με σωστό συντονισμό να μειωθούν οι βλάβες. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στη γρήγορη ανίχνευση και ταυτοποίηση της νόσου με τη βελτίωση των διαγνωστικών μέσων. Σημαντικές προσπάθειες πρέπει να γίνουν και στη θεραπεία της νόσου. Ένα αμυντικό σχέδιο που βασίζεται στη χορήγηση της υπάρχουσας αντιμικροβιακής θεραπείας είναι σαθρό καθώς ήδη έχουν εμφανιστεί στη φύση στελέχη ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Επιπλέον, μέσω γενετικής μηχανικής μπορούν να κατασκευαστούν στελέχη με υψηλή παθογονικότητα και αντοχή στα αντιβιοτικά. Επομένως είναι πολύ σημαντικό να υπάρξουν φάρμακα κατάλληλα για ανθεκτικά στελέχη αλλά και να δημιουργηθούν ερευνητικά προγράμματα με στόχο τη δημιουργία εμβολίου για την προστασία του κοινού σε ανθεκτικά στελέχη πανώλης.