Bu çalışmanın amacı, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Konya ilinde 8 ortaokulda öğrenim gören 5., 6., 7. ve 8. sınıftaki 372 erkek, 400 kız toplam 772 öğrencinin bilim insanı hakkındaki imajlarını belirlemektir. Araştırma, ortaokul öğrencilerinin bilim insanına yönelik imajlarının cinsiyet ve sınıf düzeyine göre araştıran betimsel bir çalışmadır. Araştırma iki bölümden oluşmaktadır. 1. bölümde öğrencilerin kişisel bilgileri konusunda yapılandırılmış anket, 2. bölümde ortaokul öğrencilerinin bilim insanı hakkındaki imajlarını belirleyebilmek amacıyla 1983'de Chambers tarafından geliştirilen DAST (Bir Bilim Adamı Çiz) testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda öğrenciler bilim insanını gözlüklü, düz saçlı, erkek, 20-30 yaşlarında, deney tüpü ve bilgisayar kullanırken, not almış ve not alırken, yalnız, iç mekanda çalışırken gülümseyerek çizmişlerdir.

Bu çalışmanın amacı Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulunun 2018 yılında yenilenen fen bilimleri öğretim programı doğrultusunda 2021-2022 eğitim öğretim yılında ortaokul ve imam hatip ortaokulu 5., 6., 7. ve 8 sınıf fen bilimleri dersinde okutulmasına onay verilen 8 tane Fen bilimleri ders kitabında bulunan bilim insanlarının analizinin yapılmasıdır. Araştırma ders kitaplarında üniteler ve konular içerisinde yer verilen bilim insanlarının isimlerini, veriliş şeklini (resim, yazı), cinsiyetlerini ve milliyetlerini belirlemeye yöneliktir. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi esas alınarak yapılmıştır. Araştırma sonucunda genellikle ders kitaplarında yer verilen bilim insanlarının isimlerinin gerek kitaplar arasında gerekse üniteler ve konular arasındaki dağılımının orantısız olduğu, bilim insanlarının cinsiyetlerinin genelde erkek olduğu, bilimi insanlarının ders kitaplarında veriliş biçiminin belirli bir düzen içerisinde bulunmadığı, milliyetlerinin yabancı kökenli oldukları tespit edilmiştir.

Bu araştırmanın amacı 2022-2023 eğitim öğretim yılında okutulmasına onay verilen ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf düzeyinde fen bilimleri ders kitaplarını öğretim programında belirtilen kök değerler çerçevesinde incelemektir. 2018 yılında güncellenen fen bilimleri öğretim programıyla 10 tane kök değere vurgu yapılmıştır. Bu doğrultuda fen bilimleri ders kitaplarında bulunan kök değerlerin yer aldığı üniteler ve konular belirlenmiş olup kök değerlerin ifade biçimleri, sayıları ve çeşitleri ortaya çıkarılmıştır. Çalışmada, betimleyici yöntemlerden birisi olan doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışma sonucunda ortaokul fen bilimleri ders kitaplarında sorumluluk, öz denetim, vatanseverlik, sevgi, dürüstlük, saygı, sabır, dostluk ve yardımseverlik değerlerine yer verilirken adalet değerine ise yer verilmemiştir. Kök değerlerden en fazla sırasıyla sorumluluk, öz denetim, vatanseverlik ve sevgi kök değerlerinin varlığı belirlenmiştir. Dürüstlük, saygı, sabır, dostluk ve yardımseverlik değerlerine ise sınırlı olarak fen bilimleri ders kitaplarında yer almıştır. Sınıf kademesi arttıkça ders kitabında yer verilen değerler azalmıştır. Farklı kademelerde okutulan ders kitaplarındaki kök değerlerin çeşit ve nicelik olarak ünitelerde ve konular arasındaki dağılımlarının düzenli ve tutarlı olmadığı belirlenmiştir. Kök değerler, ders kitaplarında en fazla konu anlatımı yapılan metin içerisinde yer verilirken etkinlik ve ölçme değerlendirme bölümlerinde çok az ifade edilmiştir. Bulgular sonucunda ders kitaplarında yer verilen kök değerlerin üniteler ve konular arasındaki dağılımı, ifade biçimi açısından dengeli ve planlı bir kök değer dağılımı önerilmektedir. Kök değerlerin ders kitabında ölçme-değerlendirme bölümlerinde ve etkinliklerde daha fazla yer alması sağlanabilir. Araştırmanın ders kitaplarında yer verilen kök değerlerin geliştirilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışma sonucunda öğrencilerin kök değerleri kalıcı ve sağlıklı kazanabilmeleri için tavsiyelerde bulunulmuştur.