No abstract

Bahtiyar Vahabzade 20. yüzyıl Azerbaycan edebiyatının en önde gelen sanatçılarından biridir. Daha çok şiirleriyle tanınan sanatçı, çeşitli tiyatro eserlerinin yanı sıra makaleler de kaleme almıştır. Vahabzade üzerine yapılan ilmî çalışmalarda genellikle şairin sosyal meselelere bakışı öne çıkarılmış ve bu doğrultuda incelemeler yapılmıştır. Oysa Vahabzade sosyal ve siyasi problemlerin yanında ferdî meseleleri de titizlikle ele almış bir şairdir. Dikkatle incelendiğinde şairin şiirlerinin felsefi sorgulamalarla yüklü olduğu görülür. Bu sorgulamaların pek çoğu dünya ve hayat üzerinedir. Dünyayı ve hayatı birbirine bağlayan unsur ise zamandır. İnsanın zaman içine hapsolmuşluğu, hayat ve ölüm tezadı bir yandan ironik bir dille işlenirken bir yandan da sorgulamalara tabi tutulur. Bu çalışmada Bahtiyar Vahabzade’nin eserlerinde ferdî bir mesele olarak zaman düşüncesi ele alınmış; şairin hayat, ölüm ve zaman üçgenindeki soruları ve tespitleri gösterilmeye çalışılmıştır.

Refik Halid Karay, "kendi yaşam mücadelesinden beslenen yazarlar"dan biridir. Osmanlı Devleti'nin sınırları içinde yaşayanları ve yaşananları "insan-tabiat-hayat üçgeninde" ele alan hikâyeleri dün olduğu gibi bugün de kıymetini koruyan metinler arasındadır (Aktaş, Refik Hâlid Karay, 1986, s. 140) (Şengül). Refik Halid yerli hayatları ve konuları ele almasına rağmen onu bir edebiyatçı olarak besleyen etkenlerin neredeyse tamamı Batı kaynaklıdır. Büyük bir maharetle kullanmış olduğu İstanbul Türkçesi, her kesimden Anadolu insanının psikolojisini ve davranışlarını canlı ve objektif aksettirmesi dolayısıyla Millî edebiyat akımının ileri gelen yazarlarındandır (Okay, 2001, s. 480-482). Hikâyelerinde "… olay ve kişilere yönelik kuvvetli müşahede yeteneği ve Anadolu'dan ilk bahseden hikâyecilerden olması onu Türk edebiyatının özgün kalemleri arasına katmıştır (Çakmakçı, 2021, s. 336-346). Yaşadığı tarihi süreci edebi metinlerinde didaktik olmaktan çok realist bir gözle aktardığı görülmektedir (Çötok, 2022). Eserlerini çağdaşlarına göre daha yalın bir Türkçeyle kaleme almıştır. Hikâyelerinde İstanbul dışına çıkarak Anadolu'yu ve Anadolu insanını realist nazarla ilk defa ele alışı yeni konular bulmadaki maharetinden dolayı Türk hikâyeciliğinde bir dönüm noktasını oluşturduğunu söylemek mümkündür (Karanfil, 2019, s. 2) (Kudret, 1998, s. 162). Onun Anadolu'yu anlatma gayreti ve bu alandaki üslup

Bu araştırmanın amacı, 11-18 yaş aralığındaki ergenlerin cinsiyeti kontrol edildiğinde, benlik saygısı düzeyinin boyun eğme davranışı düzeyini yordayıcı ilişkisinde denetim odağının aracı rolünün değerlendirilmesidir. Araştırmanın yönteminde, uygun örnekleme ile oluşturulan çalışma grubunda, ölçme araçlarından elde edilen veriler üzerinde, SPSS programı kullanılarak regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Samsun'da yaşayan 11 ve 18 yaş aralığındaki ergenler oluşturmuştur. Çalışma grubundaki 336 katılımcıya, Coopersmith Benlik Saygısı, Kontrol Odağı ve Boyun Eğme Davranışı ölçme araçları uygulanmıştır. Cinsiyet kontrol edildiğinde, benlik saygısının boyun eğme davranışının düzeyini yordayıcı ilişkisinde, denetim odağının aracı rolünün olduğu görülmüştür. Sobel testle değerlendirilen, kısmi aracı ilişkinin negatif yönde olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak araştırma bulgularına göre yapılan değerlendirmelerde, benlik saygısı arttıkça boyun eğme davranışı düzeyinin düştüğü, devreye aracı rolüyle içten denetim odağı girdiğinde boyun eğme davranışı düzeyinin daha fazla düştüğü; benlik saygısı azaldıkça boyun eğme davranışı düzeyinin arttığı, devreye aracı rolüyle dıştan denetim odağı girdiğinde boyun eğme davranışı düzeyinin daha fazla arttığı değerlendirilmiştir.