The aim of this article is to report the main trends of the research texts written in Turkish in the field of Turkish lexicography. This report will also provide an opportunity to discuss the main trends in Turkish lexicography and the areas that need to be developed. The study is a descriptive research and literature review that is limited to the texts written in the Turkish language on Turkish linguistics during the years 1932 1-2016. The Turkish Academic Network and Information Center (ULAKBİM), Google Scholar, the Turkey Council of Higher Education Thesis Center, the Turkey National Collective Catalog, National Library of Turkey, EBSCOhost, ProQuest Dissertations & Theses Global databases and 68 academic journals published on Turkish linguistics were searched for the study. The database contains 1001 texts. Findings related to these texts show that studies on lexicography have increased in recent years. Moreover, the findings show that there is a lack of some text types.

Üstsöylem, dinleyicinin ya da okurun (alıcının) bir metni algılayışına rehberlik etme amacıyla yazarın ya da konuşurun (vericinin) dil kullanımını alıcıya göre biçimlendirmesidir. Üstsöylem etkileşimin temel kaynakları, duruş ve katılım olmak üzere iki ana ulama ayrılmaktadır. Yazarın duruşunun ana ögelerinden biri olan kendinden söz etme, metni üreten yazarın kendisini çeşitli biçimlerde okura hissettirmesidir. Üstsöylem çalışmaları Türkiye"de edebî nitelik taşıyan eserlerde çok fazla çalışılmayan bir dilbilim yaklaşımıdır. Üstsöylem çalışmaları gerçekleştiren araştırmacıların akademik metinler dışında da üstsöylem taksonomilerini değerlendirmesi önemlidir. Edebî metinlere dilbilimin farklı alanlarında ve farklı bakış açılarıyla yaklaşmak özgün değerlendirmeleri ortaya çıkaracağı için önemlidir. Bu çalışmada Türkçenin en önemli şairlerinden biri olan Yunus Emre tarafından yazılan ve Türk edebiyatının en önemli nasihatnamelerinden biri olarak kabul edilen Risâletü'n-Nushiyye"deki kendinden söz etme işaretleyicileri ele alınmıştır. Çalışma kapsamında tüm metin defalarca taranarak kendinden söz etme işaretleyileri belirlenmiştir. Risâletü'n-Nushiyye"deki kendinden söz etme işaretleyicisi olarak hangi yapıların kullanıldığı, bu yapıların sıklıkları, dağılımları ve özellikleri örnekleri sunularak irdelenmiştir. Ayrıca kendinden söz etme işaretleyicileri arasında ne gibi benzerlikler ve farklılıklar olduğu ele alınmıştır. Ken Hyland"ın ortaya koyduğu üstsöylem kuramlarının dilin inceliklerini ortaya çıkarmadaki rolü Risâletü'n-Nushiyye"de gösterilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda Türkçenin eklemeli dil yapısından ve adıl düşürme özelliğinden dolayı diğer dillerden farklı biçimde kendinden söz etme işaretleyicilerine sahip olduğu gözlenmiştir.

Bu çalışmada sosyoekonomik katmanlara göre dil kullanım farklılıklarını ortaya koymak amaçlanmıştır. Tüketiciden tüketiciye e-ticaret olanağı sağlayan ve ilan metnini satıcının özgün biçimde oluşturabildiği bir platform olan sahibinden.com internet sitesindeki farklı fiyat aralıklarında yer alan otomobil ilan açıklamalarındaki dil kullanım özellikleri incelenmiştir. Bu çalışma kapsamında 7063 sözcükten oluşan bir derlem oluşturulmuştur. Derlemde; söz dizimi başlığı altında tümce sayısı, tümce uzunluğu, tümce yapısı, tümce biçimi, edilgen çatılı tümceler, yüklemin türüne göre tümceler, yüklemin yerine göre tümceler, eylemsiler (ortaçlar, ulaçlar, ad-eylemler); söz varlığı başlığı altında sözcük sayısı, sözcük çeşitliliği, önadlar, belirteçler, ilgeçler, bağlaçlar, adıllar, ünlemler, kısaltmalar, yabancı söz kullanımı; edimbilgisel özellikler başlığı altında nezaket gösteren biçimbirimler, emirler, sorular; diğer dil kullanım özellikleri başlığı altında ise yazım yanlışları, noktalama yanlışları, büyükküçük harf kullanım tercihleri işaretlenmiştir. Bu özelliklerin sosyoekonomik katman, toplumsal sınıf ve dilsel kodlara göre sayıları, dağılımları ve oranları tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada sosyoekonomik katmanlar en alt katman, alt katman, orta alt katman, orta katman, üst katman ve en üst katman; toplumsal sınıflar alt sınıf, orta sınıf ve üst sınıf; dilsel kodlar ise dar kod ve geniş kod olmak üzere gruplandırılmıştır. Bu gruplar arasında dil kullanımı bakımından benzerlik ve farklılık gösteren yönler irdelenmiştir. Çalışma sonucunda farklı sosyoekonomik katmanlardaki bireylerin dil kullanımlarıyla ilgili birtakım farklılıklar görüldüğü tespit edilmiştir. Toplumdilbilime ilişkin temel alanyazında ön plana çıkan araştırmalardaki bulguların büyük bir bölümünün bu çalışma ile parallellik gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.