No abstract

o reduce soil loss by erosion has been applied organic materials in soils are important. In this study, a loamy soil sample passed through from 8 mm sieve was placed into erosion plots which have a drain pipe and sized as 30x45x15 cm and 0, 10, 20 and 40 t/ha doses of tobacco wastes as unmixed and mixed on soil surface were given on erosion plot. 30, 60 and 90 mm/h of rainfall intensities were applied on these plots during 1 hour. Soil reaction (pH) and electrical conductivity (EC) values of experimental soils and drained waters were determined. Runoff, soil loss and drained water taken from experiment were calculated. According to the study results, unmixed applied tobacco wastes on soils were decreased runoff by 39-94%, and soil loses by 96-100, whereas increased drainage by 1-11 times, compared with controls. The mixed applied tobacco waste on soils was decreased runoff by 10-65%, and soil loses by 35-90%, whereas increased drainage 0.7-4 times compared with controls. Tobacco waste was decreased soil reaction (pH) significantly, whereas increased soil conductivity (EC) significantly. It was found that surface applied tobacco waste was more effective than mixed applied tobacco waste on reducing runoff and soil loss, and increasing drainage E T Gökçen YÖNTER Huriye UYSAL

ÖZET u çalışma, laboratuvar tipi yapay yağmurlayıcıda kullanılan Veejet tipi memelerden (80070, 80100 ve 80150) farklı basınçlar altında (10, 20, 30 ve 40 kPa) elde edilen yağış yoğunluklarını ve Christiansen eş su dağılım katsayılarını kıyaslamak için yürütülmüştür. Araştırma sonuçları, Veejet 80070 ve 80100 tipi püskürtücü memelerde basınç artışına bağlı olarak yağış yoğunlukları ve Christiansen eş su dağılım katsayılarının arttığını göstermiştir. Ancak, Veejet 80150 tipi püskürtücü memede 30 ve 40 kPa basınçlar etkili olmuştur. Bu çalışmada Christiansen eş su dağılım katsayıları % 59.85-86.68 arasında bulunmuştur. ABSTRACThis study was conducted to compare with rain intensities and Christiansen's uniformity coefficients were taken from Veejet spraying nozzles (80070, 80100 and 80150) by using a laboratory type rain simulator under different pressures (10, 20, 30 and 40 kPa). Results showed that rain intensities and Christiansen's uniformity coefficients increased at Veejet 80070 and 80100 types spraying nozzles, based on increasing pressures. But, it was found that 30 and 40 kPa pressures effected at Veejet 80150 types spraying nozzle. Christiansen's uniformity coefficients were found between 59.85 to 86.68 % in this study.

A Pre-Study on Comparison of Effects of Veejet and Fulljet Types Nozzles at Different Pressures on Rain Intensity, Christiansen Coefficient, Runoff and Soil Losses *Bu makale E.Ü.B.A.P tarafından desteklenen FYL-2018-20262 no'lu Yüksek Lisans Tezi'nden üretilmiştir. ÖZ Amaç: Bu çalışmada, laboratuvar koşulları altında yapay yağmurlayıcı kullanarak Veejet ve Fulljet tip başlıkların farklı basınçlarda yağış şiddetleri, Christiansen katsayıları, yüzey akışlar ve toprak kayıpları üzerine etkilerini kıyaslamak amaçlanmıştır. Materyal ve Metot: Bu araştırmada, 25 kap % 9 eğimli 100x100 cm boyutlu bir platform üzerine yerleştirilmiş ve kaplara 10 dakika süreyle 10, 20, 30 ve 40 kPa basınçlarda yapay yağış uygulanmıştır. Bu yağış uygulamalarından sonra yağış şiddetleri ve Christiasen katsayıları hesaplanmıştır. 50x100x15 cm boyutlu erozyon tavalarına, 8 mm'den elenmiş killi kumlu tın bünyeli toprak örneği yerleştirilmiştir. Aynı yapay yağışlar bir saat süresince toprak yüzeylerine uygulandıktan sonra, yüzey akış ve toprak kayıpları hesaplanmıştır. Bulgular: Veejet ve Fulljet başlıkların her ikisinde de uygulanan basınçların artmasıyla yağış şiddeti, Christiansen katsayıları, yüzey akışlar ve toprak kayıpları önemli düzeylerde artmıştır. Ayrıca, en yüksek yüzey akış-toprak kaybı ilişkileri Veejet 80100 ve Fulljet 40 S başlıklardan elde edilmiştir. Sonuç: Bu çalışmada, hem Veejet hem de Fulljet başlıklar, yüzey akış-toprak kayıpları ilişkileri üzerinde çok etkili olmuşlardır. Bu nedenden dolayı Fulljet başlıklar da Veejet başlıklar gibi erozyon araştırmalarında kolaylıkla kullanılabilir.

ÖZETnsan yaşamının en önemli doğal kaynaklarından biri olan toprak, erozyonla kaybolmaktadır. Toprak kayıplarını azaltmak için çeşitli teknikler geliştirilmektedir. Bu tekniklerden biri de topraklara çeşitli organik materyalleri uygulamaktır. Bu araştırmada, 30x45x15 cm boyutlu ve altında drenaj borusu olan erozyon parseline, 8 mm'den elenmiş tınlı bünyeli toprak örneği yerleştirilmiş ve zeytin atıığı dört farklı doz (0, 10, 20 ve 40 t/ha) ve iki farklı yöntemle (serme ve karıştırma) uygulanmıştır. Parsellere 30, 60 ve 90 mm/saat yoğunluklarda yapay yağışlar uygulanmıştır. Deneme konusu toprak örneklerinde ve drene olan sularda pH ve elektriksel iletkenlik (EC) değerleri ölçülmüştür. Yağış uygulamalarından sonra elde edilen yüzey akış, toprak kaybı ve drenaj miktarları hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; zeytin atığı yüzey akışı ve toprak kayıplarını önemli düzeylerde azaltırken, drenajı önemli düzeylerde arttırmıştır. Ayrıca zeytin atığı, pH ve EC üzerinde de önemli düzeylerde etkili olmuştur. Sererek uygulanan organik materyal, denemede karıştırma yapılarak uygulanan organik materyalden daha etkili bulunmuştur.ABSTRACT oil, one of the most important natural resources for human life is lost by erosion. To reduce soil loss, various techniques have been developed. One of these techniques is to apply a variety of organic materials in soils. In this study, a loamy soil sample passed throught 8 mm sieve was placed into erosion pans which have a drain pipe and sized as 30x45x15 cm. Olive mill waste was applied to erosion pans at 4 different doses (0, 10, 20 and 40 t/ha) by 2 different methods (unmixed, and mixed). Artificial rainfall with different intensities (30, 60 and 90 mm/h) were applied on these pans. Soil reaction (pH) and electrical conductivity (EC) values of experimental soils and drained waters were measured. The results indicated that, runoff and soil loss from the erosion pans were decreased and drainage increased significantly by application of olive mill waste. Olive mill waste also effected on pH and EC significantly. It was found that surface applied organic material was more effective than mixed applied organic material on erosion. GİRİŞİnsanlığın geleceğini tehdit eden erozyon, sadece basit anlamda toprakların aşınıp taşınması değildir, aynı zamanda çok karmaşık olan mekanik bir işlevdir. Su erozyonuna karşı, en önemli doğal kaynaklardan olan toprakların korunması için, çeşitli teknikler uygulanmaktadır. Bu tekniklerden biri de organik materyallerin (bitki atıkları, kâğıt fabrikası atıkları, tütün atıkları vb.