Girişaliteli bir toprak yapısı geliştirmek ve onu muhafaza etmek sürdürülebilir tarımın amaçları arasındadır. Sürdürülebilir tarıma duyulan ilgiden dolayı, toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini teşvik etmek için, organik atıkların ilavesi gibi tarımsal uygulamalara ivme kazandırılmıştır (Sonnleitner et al. 2003a).Toprağın fiziksel özelliklerinin iyileştirilmesi, toprak neminin artmasını, toprak strüktürünün düzenlenmesini ve erozyona karşı toprak dayanıklılığını sağlamaktadır (Ocak ve Demir 2012). Özellikle son yıllarda toprak yapısını güçlendirmek için bazı organik substratlara yoğun ilgi gösterilmeye başlanmıştır (Lynch and Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2016, 25 (Özel sayı-1):311-316 Derleme (Rewiev) ÖzOrganik maddenin ayrışmasını hızlandırarak toprak verimliliğini olumsuz etkileyen küresel ısınmanın olumsuz etkisini azaltmak, organik maddece fakir olan Türkiye topraklarının yapısını muhafaza etmek amacıyla organik maddeler kullanılmaya başlanmıştır. Toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik yapısını iyileştiren organik madde kaynaklarının kısıtlı ve pahalı olması, organik madde kaynağı olan tarıma dayalı endüstri atıklarının kullanılmasına yönelik çalışmaların artmasını sağlamıştır. Öte yandan nüfusun hızla artması ve artan nüfus ile birlikte gıda işleyen fabrikaların sayısının da artması gıda atık miktarlarının artmasına ve buna paralel olarak sınırlı olan su ve toprak kaynaklarının kirlenmesine neden olmaktadır. Atık yığınlarının oluşturduğu bu sorunlar, artık ve atık miktarının azaltılmasına, değerlendirilmesine, değerlendirme verimliliğinin arttırılmasına ve kaynakların etkin kullanımına yönelik çalışmaları hızlandırmıştır.Bu derlemede, çevreye atıldığında ortamın oksijenini tükettiği için yaşamı olumsuz etkileyen ve kirliliğe yol açan ama gübreleme amacıyla kullanıldığında toprağa olumlu katkılarının olduğu belirtilen peynir altı suyu ve Türkiye açısından önemli bir çevre problemi oluşturan zeytinyağı atıkları karasu ve prinanın kompostlaştırılarak organik gübre olarak kullanılması hakkında genel bilgiler verilmektedir. Availability of Olive Mill Wastewater and Whey so as to Fertilization in Agriculture AbstractThe organic substances have come into use to decrease the negative effect of global warming which affects the soil productivity negatively by speeding up the decay of organic substances, to conserve the structure of soils of Turkey which are deficient in organic substances. The scarcity and expensiveness of the organic substances improving the physical, chemical and biologic structure of soil have caused the studies related to the usage of agriculture based industrial refuse which is a source of organic substance to increase. On the other hand; the increase in the population and along with it in the number of factories processing food cause the food refuse to increase and correspondingly cause the limited water and soil sources to be polluted. These problems posed by waste streams speed up the studies related with reducing, utilizing, and increasing th...