Economy is as important as politics in the efforts of states to exist in the international public opinion. Thus, the country's domestic and foreign trade network develops, and development moves accelerate in many ways. The Republic of Turkey, which was established after a long-term war of independence, gave importance to the economy as well as politics in foreign policy and was included in the world trade system. Especially with the establishment of the central bank following the 1929 crisis, it established stronger commercial ties with other countries. In order to recover from the devastating effects of the Second World War, Turkey spent more energy to strengthen these ties. There are positive reflections of Truman doctrine and Marshall aids in this. Czechoslovakia is one of the countries with which Turkey developed commercial relations between 1945 and 1950. With the development of good relations from the Ottoman Empire in the republic period, the signing of a friendship agreement and the contribution of cultural interaction, Turkey made mutual trade with Czechoslovakia in this period. Turkey's commercial relations with Czechoslovakia between 1945-1950 constitute the limitation of this study. In this study, in which quantitative and qualitative research methods were applied; Turkish state archives, statistics institution data, press archives and copyrighted works have been the source. While Turkey mostly exports cereals, raw minerals and sea creatures to Czechoslovakia, it imported heavy industry, processed textile products and agricultural machinery from this country.

ÖzetBu çalışmada bir şehir ve bir insan arasındaki yaklaşık 40 yıllık bir hikâye incelenmiştir. 1953'te Urfa ile tanışan Otyam, vefatına kadar şehirle bağını kesmemiş, sürekli ziyaretlerde bulunmuş ve gözlemlerini eserlerine yansıtmıştır. Bunlar, bölge halkının fizikî özellikleri, giyim-kuşamı, müzik kültürü, bölgenin siyasal ve sosyal şartları, sağlık ve ulaşım sorunları olarak Otyam'ın eserlerinde yer bulmuştur. Bölgenin zengin toprak yapısına rağmen, sulama imkânının olmayışından dolayı yaşadığı olumsuzluklara ilişkin baraj yapılması için çaba göstermiştir. Bu çalışmada Otyam'ın kendi eserleri incelenmiş, ayrıca arşiv belgeleri, gazeteler ve diğer araştırma eserlerden yararlanılarak Urfa ve Otyam arasında 40 yıl gibi uzun süreye uzanan bu özel bağ konu edinilmiştir. Böylece Cumhuriyet döneminde Urfa'ya dair sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel bir bakış açısını Otyam'ın penceresinden sunmak mümkün olmuştur.

Osmanlı Devleti’nde tütün imtiyazını üstlenen Reji Şirketi’ne bağlı Ankara Reji İdaresi bünyesinde teşkilatlanan Yabanabad Reji Memurluğu incelenerek hazırlanan bu çalışmanın amacı, memur Zekeriya Sırrı Efendi’nin zimmet davası sürecini ele almaktır. Bu doğrultuda dava sürecinin hangi merhalelerden oluştuğu ve davanın nasıl sonuçlandığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede çalışmanın giriş kısmında Yabanabad Kâzasının idari statüsü ve Osmanlı’da tütünün denetiminin Reji Şirketi’ne devredilme süreci hakkında kısa bilgi verilmiştir. Daha sonra Yabanabad Reji Memurluğunun kuruluş süreci, faaliyetleri ve personeli konularına değinilmiştir. Ana metinde bu personellerden biri olan Zekeriya Sırrı Efendi hakkında 1910-1912 yılları arasında cereyan eden zimmet davası ele alınmıştır. Zimmet davasının görüldüğü Yabanabad Meclis-i İdare-i Kâza İstintak Dairesi, Yabanabad Meclis-i İdare-i Kâza Muhakemat Dairesi Bidayet Mahkemesi ile Ankara Meclis-i İdare-i Vilâyet Muhakemat Dairesi’ndeki süreçler hakkında bilgi verilerek meydana gelen gelişmeler değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bu değerlendirmede sürecinde ana kaynak olarak istifade edilen arşiv belgelerinin yanı sıra literatürde yer alan araştırma inceleme eserlerden de yararlanılmıştır. Bu bağlamda Yabanabad Reji Memurluğunda Zekeriya Sırrı Efendi ile ilgili meydana gelen şikâyetlerin aslının olup olmadığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Ayrıca Zekeriya Sırrı Efendi’nin muhakeme süreçleri incelenerek dava aydınlatılmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede yürütülen çalışma neticesinde Zekeriya Sırrı Efendi hakkında yapılan şikâyetlerin doğru olduğu ve şirket kasasından zimmetine 10.672 kuruş 82 para geçirdiği tespit edilmiştir.

seçimlerinin ve çok partili hayatın Urfa'ya yansıması, Demokrat Parti'nin Urfa ile ilgili çalışmaları ve bu çalışmalarının nasıl karşılandığı incelenecektir. Çalışmanın ana kaynakları, devlet arşivleri ve Milli Kütüphane arşivinden temin edilen belgeler ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanakları'ndan oluşmaktadır. Ayrıca konu ile ilgili diğer araştırma eserlerden yararlanılmıştır.

Osmanlı Devleti’nde kurumsallaşma yolunda ilerleme kat eden alanlardan birisi borçların yönetimiyle ilgilidir. Devlet hem borçların ödenmesi hem de üretimde iç döngünün sağlanmasına önem göstermiştir. Bu anlamda Duyun-u Umumiye ve tütün işletmeleri önemli bir yer tutmuştur. Reji idaresi olarak karşımıza çıkan tütün işletmeleriyle ilgili 19. yüzyılın sonlarına kadar bir düzenlemenin olmaması aynı zamanda devletin artan borç yükü bir kurumsallaşmayı zorunlu kılmıştır. Devlet, 1883 ve 1914 yıllarında tütün işletmeleriyle ilgili iki şartname hazırlayarak uygulamaya koymuştur. Bu çalışma uygulamaya konan iki şartnameyi konu edinmiştir. Şartnamelerin içerikleri merkeze alınarak hem farklılıkları ve benzerlikleri hem de kamu-özel iş birliği bağlamında uyumu incelenmiştir. Çalışmamızın birincil kaynaklarını devlet arşivleri olmak üzere, diğer telif ve tetkik eserler oluşturmaktadır. İncelememiz sonucunda yaklaşık yarım yüzyıl varlık gösteren reji işletmeleri ve onun işleyişini belirleyen şartnamelerde, şirkete önemli bir ayrıcalık tanındığı tespit edilmiştir. Ayrıca devletin dış borçları ödeme uğruna üretici ve tüketici mağduriyetlerinin yaşandığı, yıllık kâr oranlarının yüksek seviyelere ulaşamadığı diğer bulgular arasındadır.