The semantic analysis of color vocabulary provides insight into models of perception and thinking. Color and coloring play an important role in the way phenomena of human perception and reflection are conceptualized. Various linguistic and cultural connotations related to colors in specific contexts are explored and a semantic analysis of the role of color in these contexts is given, with reference to Czech color words.

The study of the relationship between language and culture has recently found an interesting source of inspiration in the theoretical-methodological basis of cognitive linguistics and ethnolinguistics. The paper draws on this resource, especially on the findings of J. Bartmiński’s Ethnolinguistic School of Lublin and the theory of culturally key words by Anna Wierzbicka, and following the previous ethnolinguistic research of Czech Christmas, it focuses on the image of the Christmas giver Ježíšek in contemporary Czech (private and public) discourse. This image has been reconstructed based on the analysis of language data and culturally significant texts dealing with the Ježíšek topic, and also based on a survey conducted among Czechs on social networks. The objective of the analysis is to contribute to the formulation of the so-called cognitive definition connected to the Ježíšek conceptualization, and to identify some of its aspects.

<p>Artykuł jest pilotażową próba etnolingwistycznego opisu czeskiego pojęcia VÁNOCE ‘Boże Narodzenie’. Zostaje ono umieszczone w kontekście innych słów kluczy, z odwołaniem do wcześniejszych badań autorki dotyczących pojęć DOMOV ‘dom, ojczyzna’ i POHODA ‘wygoda, komfort, odpoczynek, spokój’. W niniejszej pracy pojęcie to jest opisane zgodnie z definicjami w jednojęzycznych słownikach języka czeskiego; uwzględniono także, na podstawie danych empirycznych, rytuały i scenariusze zachowań związane z Wigilią Bożego Narodzenia; poddano analizie dyskusje społeczne na temat świat (zwłaszcza dotyczące postaci dzieciatka Jezus) oraz przykłady konceptualizacji Bożego Narodzenia w popularnych  piosenkach. Artykuł zamykają wstępne uwagi na temat stereotypu świat w czeskim języku migowym.</p>