W poszukiwaniu krytycznych funkcji teologii daje się zauważyć narastającą ilość dylematów przychodzących z wnętrza teologii jak i z współczesnej wiedzy o świecie, z którymi teologia musi się mierzyć, nie tylko udzielając oczekiwanych odpowiedzi, ale też konstruując własny wykład wiary: odpowiedni dla czasów współczesnych i zgodny z Tradycją wiary. Trudno tak obszerny materiał przedstawić w krótkim artykule inaczej niż na wysokim poziomie ogólności. Kluczem do usystematyzowanego zarysowania tych zagadnień jest spostrzeżenie, że zadania teologii można rozpatrywać w czterech różnych perspektywach, opartych na schemacie zadań „ad extra” i „ad intra”. Silny akcent zostaje postawiony na spotkanie teologii z naukami nowożytnymi. Próba podjęcia prognoz dotyczących przyszłości zostaje oparta na analizie sytuacji współczesnej w teologii i na ekstrapolacji istniejących trendów w najbliższą przyszłość.

Postęp techniczny związany z upowszechnieniem elektronicznej formy publikacji oraz z rozwojem Internetu, kształtującym nowy status komunikacji, w rewolucyjny sposób wpłynął na sposób uprawiania nauki. Zmiana dotknęła także metod prowadzenia badań i rozpowszechniania ich wyników w teologii. Teologia systematyczna (traktowana tu jako obszar badań z teologii funda­mentalnej, dogmatycznej i moralnej) jest specjalizacją teologiczną, która odwołuje się do wielu typów właściwych dla siebie źródeł (Biblia, nauka Kościoła, historia teologii, wiara ludu Bożego, liturgia itd.), a także rezultatów badań w innych naukach, a w końcu także wymaga uczestnictwa w toczącym się aktualnie dyskursie teologicznym. Stąd wspomniane zmiany ułatwiające dostęp do materiałów źródłowych i aktualnych publikacji mają wielkie zna­czenie dla teologa, pod warunkiem zdobycia umiejętności posługiwania się nowymi technologiami. Ze względu na wielką liczbę źródeł udostępnionych w Internecie można w krótkim opracowaniu jedynie – nie zbliżając się do kompletności prezentacji – wskazać przez pogrupowanie różne sposoby ich publikacji. W ten sposób możliwa jest ich przybliżona charakterystyka i wstępna ocena wiarygodności. Dokonany przegląd pokazuje, że wiarygodność publikacji zasadniczo jest dziedziczona od podmiotów publikujących je: stąd pierwszeństwo mają instytucje naukowe, uznane wydawnictwa, nowe podmioty ukonstytuowane w przestrzeni Internetu, o ile przedstawiają jasną politykę naukową. Równocześnie, wobec ciągle wzrastającej ilości informacji, ważna dla naukowca jest orientacja w świecie baz danych, szczególnie tych dziedzinowych, zarówno bibliograficznych, jak i pełnotekstowych. Należy za­uważyć, że niebagatelną formą rozwoju myśli teologicznej, niewykorzystaną jeszcze w wysokim stopniu przez środowisko teologiczne, jest umożliwiona w Internecie wymiana między naukowcami: bezpośrednia bądź odbywająca się za pośrednictwem wyspecjalizowanych platform.

W artykule została zaproponowana korekta w ujmowaniu relacji między modelami soteriologicznymi. Zwykle określa się ją mianem komplementarnej. Po skrótowym przedstawieniu stanu dyskusji nad ideą idei modeli w teologii i zasadą komplementarności zwrócono uwagę na specyfikę modeli soteriologicznych: ich wielość, która wymyka się konstruowaniu dychotomicznych układów (typowych dla wzorcowej idei komplementarności i stosowalnej np. w trynitologii), a także ich niejednorodność wynikającą z niejednakowego powiązania ze źródłami wiary. Relacje między modelami w soteriologii są na tyle skomplikowane, że nie zawsze pomaga w ich wyjaśnieniu „standardowa” zasada komplementarności, choć zawsze pozostaje w mocy reguła niewyrażalności tajemnicy zbawienia przy pomocy jednego tylko wyjaśnienia, a zatem także reguła uzupełniania się różnych (poprawnych) ujęć. Pojawiające się w teologii próby syntetycznego ujęcia soteriologii nie mogą się tym regułom sprzeciwiać, ale też ich podejmowanie świadczy o tym, że można odstawiać na bok tezę o pozostawaniu poszczególnych modeli we wzajemnym, nieusuwalnym napięciu.