No abstract

Celem monografii jest przedstawienie, analiza i ocena procesu organizacji i finansowania zadań oświatowych w Polsce. W ujęciu szczegółowym w książce skupiono się opisie zasad organizacji i finansowania zadań oświatowych z punktu widzenia samorządu terytorialnego, w tym także zasad finansowania i przekazywania środków publicznych w formie dotacji placówkom prowadzonym przez podmioty inne niż jednostki samorządu terytorialnego. W efekcie wskazano zalety procesu organizacji i finansowania oświaty, a także jego mankamenty wraz z możliwościami ich likwidacji bądź minimalizacji wpływu na proces kształcenia uczniów i wychowanków. Zakres przestrzenny przedstawionych w książce badań i analiz obejmuje cały kraj. Na zakres podmiotowy składają się wszystkie jednostki samorządu terytorialnego, tj. stopnia gminnego, powiatowego i wojewódzkiego. Zakres czasowy pracy, co do zasady, obejmuje lata 2012-2019 (część empiryczna). W niektórych przypadkach, zwłaszcza w odniesieniu do zagadnień prawnych, analizy przekraczają podstawowe ramy czasowe. Opis zmian w systemie oświaty i systemie jej finansowania przedstawiono od roku 1990, aby wyeksponować ich mnogość, nietrwałość i niestabilność, jednocześnie nakreślając tło rozwiązań funkcjonujących w badanym okresie. Prowadzone rozważania nawiązują także do aktualnego stanu prawnego. Adekwatnie do obranego celu sporządzono strukturę obejmującą pięć rozdziałów poprzedzonych wstępem i zwieńczonych zakończeniem.

Several studies conducted in various countries have addressed the technical efficiency of dairies. However, there is a paucity of research on the technical efficiency of dairies in Poland, particularly in relation to their legal form (i.e., cooperatives vs. non-cooperatives). The existing literature also does not provide insights into the technical efficiency of these entities with respect to different regions’ milk production capacity. Therefore, this paper aims to: (1) evaluate and compare the technical efficiency of cooperative and non-cooperative dairies in Poland, and (2) examine dairies’ technical efficiency due to spatial disparities in milk production potential. We use data envelopment analysis (DEA) to investigate the technical efficiency of 108 dairies in Poland for the year 2019. The milk production capacity of provinces is examined by applying the zero unitarization method. The results show that when assuming constant returns to scale (CRS), dairy cooperatives are less technically efficient than non-cooperatives, whereas when assuming variable returns to scale (VRS), these differences are not statistically significant. For inefficient dairies, we observe the greatest potential for improvement in labor costs and depreciation. Both cooperatives and non-cooperatives operate mostly under decreasing returns to scale. Thus, the potential for enhancing the technical efficiency of dairies through the consolidation process seems to be exploited. Our findings reveal that the technical efficiency of dairies in Poland is not differentiated by regional milk production potential.

System wynagradzania nauczycieli w Polsce -skutki dla lokalnych budżetówTeachers' remuneration system in Poland -the consequences for local budgets The paper investigates the issue of teachers' remuneration system in Poland. The first section presents education as a public task of Polish municipalities, powiats and voivodeships, as well as cities with powiat status that fulfil the responsibilities of both communes and powiats. The next part discusses the criteria (especially those concerning teachers) for dividing the educational part of the general subsidy from the state budget among local government units. The following section covers the principles by which teachers' salaries are calculated. The empirical part of the article presents the structure and dynamics of educational expenditure on salaries in the years 2004-2020 and compares its amount with the educational part of the subsidy. Then the difference between the minimum and average salaries of teachers is analysed. The last part is a case study showing the impact of teachers' salaries on expenditure in Lublin's budget.