Key words: foetal alcohol syndrome, alcohol in pregnancy, delay in speech development.Słowa kluczowe: alkoholowy zespół płodowy, alkohol w ciąży, opóźnienie rozwoju mowy. AbstractA female foetus in her mother's womb was exposed to high concentrations of alcohol at each stage of pregnancy on a longterm basis, which resulted in a permanent disability. In addition to a number of deficiencies in the overall functioning of the body of the child, there are serious problems pertaining to verbal communication. This thesis aims to describe foetal alcohol syndrome (FAS) disease and present the basic problems with communication functions in a child, caused by damage of brain structures responsible for speech development. The thesis includes a speech diagnosis and therapy program adapted to the presented case. In the Discussion Section we have presented characteristics of communication disorders in case of children with FAS and the description of developmental malformations, neurobehavioral disorders, and environmental factors affecting the development of the child's speech. StreszczenieDziewczynka, będąc w łonie matki, była narażona na długotrwałe działanie alkoholu w wysokim stężeniu na każdym etapie ciąży, co spowodowało trwałe kalectwo. Poza szeregiem deficytów w całościowym funkcjonowaniu organizmu u dziecka występują duże problemy w zakresie komunikacji werbalnej. Celem pracy jest opis alkoholowego zespołu płodowego oraz przedstawienie podstawowych problemów w funkcjonowaniu dziecka w zakresie komunikacji, spowodowanych uszkodzeniami struktur mózgowych odpowiedzialnych za rozwój mowy. Praca zawiera diagnozę logopedyczną oraz program terapii logopedycznej dostosowany do omawianego przypadku. W dyskusji przedstawiono ogólną charakterystykę zaburzeń komunikacji u dzieci z alkoholowym zespołem płodowym oraz opis wad rozwojowych, zaburzeń neurobehawioralnych i czynników środowiskowych mających wpływ na rozwój mowy dziecka.

Organizm ludzki to jedna struktura, w której każda część jest ściśle powiązana z drugą. Ten łańcuch współzależności powinien być przyczynkiem do holistycznego spojrzenia na człowieka i rozpatrywania danego schorzenia nie jako odrębnej jednostki, lecz jako ewentualnej konsekwencji pozostałych dysfunkcji w organizmie. Tylko takie leczenie i postępowanie terapeutyczne może przynieść pozytywne efekty. Niniejsza praca ma charakter poglądowy i wskazuje, jak ważna jest prawidłowa postawa ciała i jak duży jest jej wpływ na aparat stomatognatyczny, a także mowę dziecka. Praca składa się z trzech części oraz omówienia. W części pierwszej przedstawiono etiologię powstawania wad posturalnych oraz krótką charakterystykę wybranych wad postawy, najczęściej występujących u dzieci i młodzieży. W części drugiej opisano korelacje wad postawy i wad zgryzu u dzieci. Informacje pozyskane z literatury i badań naukowych przybliżają istotny wpływ postawy na układ stomatognatyczny człowieka. W trzeciej części przedstawiono krótki opis wad zgryzu i ich wpływ na wadliwą artykulację głosek. Zawarta tu tabela prezentuje wykaz wadliwie realizowanych fonemów spółgłoskowych w poszczególnych wadach zgryzu. Omówienie stanowi podsumowanie pracy i pogłębia jej tematykę, przedstawiając pośredni wpływ wad postawy na mowę dzieci i młodzieży. W opracowaniu zwrócono uwagę, jak ważne jest wczesne podejmowanie działań korekcyjnych w przypadku wad postawy, po to by nie dopuścić do rozwinięcia dalszych dysfunkcji organizmu, tj. wykształcenia wadliwej artykulacji głosek oraz innych deficytów wynikających z anomalii zgryzowych. W przypadku dziecka z współistniejącą wadą wymowy i zgryzu ważne jest interdyscyplinarne podejście, poparte wielospecjalistycznym działaniem kompensacyjnym.