DOROTA NAŁĘCZ, JUSTYNA PAGUR, IWONA SZERSZUNOWICZ ANALIZA IN SILICO ALERGENNYCH BIAŁEK ORZECHA ZIEMNEGO (ARACHIS HYPOGAEA L.), GŁÓWNIE ARA H 9, W PROGNOZOWANIU EPITOPÓW SUROWCÓW ROŚLINNYCH REAGUJĄCYCH KRZYŻOWO S t r e s z c z e n i e W pracy przeprowadzono analizę in silico w celu oceny reaktywności krzyżowej białek orzecha ziemnego (Arachis hypogaea L.), ze szczególnym uwzględnieniem białka Ara h 9 -markera reaktywności krzyżowej w odniesieniu do białek owoców. Określono możliwość występowania reakcji krzyżowych między różnymi białkami orzecha ziemnego, jak również między białkami orzecha ziemnego a białkami innych alergenów pokarmowych, w tym powszechnie znanych alergenów soi, soczewicy, pomidora, orzecha laskowego, jabłoni zwyczajnej i brzoskwini oraz m.in. chińskiego liczi i daktylowca. Podobieństwo sekwencji epitopów białek orzecha ziemnego na poziomie > 80 %, oceniane na podstawie komputerowych baz danych: UniProtKB i BIOPEP oraz programu EVALLER, stwierdzono głównie w stosunku do epitopów soi, pomidora, orzecha laskowego, jabłoni i brzoskwini.Słowa kluczowe: alergenne białka orzecha ziemnego, epitopy, reaktywność krzyżowa, algorytm DFLAP, EVALLER, BIOPEP
WprowadzenieAlergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego, która występuje u osób wrażliwych na niektóre składniki obecne w żywności (np. białka) [5,10,14]. Reakcje alergiczne wywołane przez białka orzecha ziemnego dotyczą ok. 0,5 ÷ 0,7 % populacji ogółem [22,23]. Około 7 ÷ 10 % wszystkich białek orzecha ziemnego uznano za substancje o charakterze alergennym [17]. Obecnie sklasyfikowano 13 alergenów orzecha ziemnego, określonych od Ara h 1 do Ara h 13 (wg listy alergenów opublikowanej przez Podkomitet ds. Nazewnictwa Alergenów Międzynarodowej Unii Dr inż. D. Nałęcz, mgr J. Pagur, dr inż. I. Szerszunowicz, Katedra Biochemii Żywności, Wydz. Nauki o Żywności, Pl. Cieszyński 1, 40 Dorota Nałęcz, Justyna Pagur, Iwona Szerszunowicz Towarzystw Immunologicznych (ang. Allergen Nomenclature Sub-committee of the International Union of Immunological Societies) [9,11,18,26]. Ara h 9 należy do grupy białek alergennych orzecha ziemnego, powodujących silne reakcje alergiczne. To białko transportujące lipidy (ang. Lipid Transfer Protein) o masie cząsteczkowej 9,8·10 3 Da i pI 9,45, występujące w 2 izoformach Ara h 9.0101 i Ara h 9.0201. Ze względu na podobieństwo sekwencji aminokwasowej Ara h 9 orzecha ziemnego do sekwencji aminokwasowych innych alergenów obecnych w owocach, głównie z rodziny różowatych (Rosaceae), np. alergenu jabłoni Mal d 3 oraz alergenu brzoskwini Pru p 3, istnieje możliwość wystąpienia wysokiej reaktywności krzyżowej między tymi białkami. Ara h 9 uznano za marker reaktywności krzyżowej związanej z alergią na owoc brzoskwini oraz inne owoce wywodzące się z tej samej rodziny (jabłko, gruszkę, śliwkę itp.) [11,12].Alergia wywołana spożyciem białek orzecha ziemnego jest przykładem alergii IgE-zależnej i u niektórych osób może wywołać szok anafilaktyczny [8,16,21,27]. W odpowiedź immunologiczną zaangażowane są limfocyty T i B. Lim...
