The aim of the study was to determine the effect of road traffic on the chemical composition of elderberry flowers and fruits. The raw material for the study was collected from sixteen different wild stands in southeast Poland. Each stand was located at a different distance from roads, carrying different loads of traffic. The raw material was collected from June (flower) to August (fruit) 2009 and dried at 30°C. Determination of the content of flavonoids (flavonols converted into quercetin) was performed by spectrophotometry according to the Polish Pharmacopoeia VIII (2008) procedure. Some minerals, including heavy metals (Cr, Zn, Pb, Cu, Cd, Ni, Fe and Mn), were determined with the ICP-AES method after dry digestion of the plant material. A closer distance to transportation routes and heavier traffic had a significant impact on the chemical composition of raw elderberry, which had a lower total content of flavonoids than the material collected from sites further away from roads. Significant correlation was found between the content of Cr, Fe, Cd and Cu in elderberry fruit or the content of Fe, Zn, Cu, Cr, Cd, Pb and Mg in elderberry flowers and the influence of traffic, where closer proximity and heavier road traffic contributed significantly to an increase in the concentration of these elements in the analyzed raw material. The chemical composition of elderberry flowers and fruits was significantly affected by the traffic and depended on a harvest site.

 WŁAŚCIOWŚCI PRZECIWUTLENIAJĄCE KWIATÓW I OWOCÓW BZU CZARNEGO POZYSKIWANEGO ZE STANU NATURALNEGOS t r e s z c z e n i e W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących właściwości przeciwutleniających ekstraktów wodnych z kwiatów oraz owoców bzu czarnego zbieranego z 17 miejsc naturalnego występowania w Polsce oraz oceniono wpływ zawartości polifenoli ogółem na właściwości przeciwutleniające badanych surowców. Stwierdzono, że kwiaty bzu czarnego zawierały więcej związków polifenolowych niż owoce pochodzące z tych samych miejsc naturalnego występowania, a ich zawartość w istotny sposób zależała od miejsca pozyskania surowca ze stanu naturalnego. Stwierdzono dodatnią korelację pomiędzy zawartością związków polifenolowych a aktywnością antyoksydacyjną surowca bzu czarnego. Zastosowane metody badawcze (FRAP, DPPH) potwierdziły wysoką aktywność antyoksydacyjną surowca bzu czarnego, przy czym była ona największa w przypadku kwiatu Słowa kluczowe: bez czarny, kwiaty, owoce, właściwości przeciwutleniające, FRAP, DPPH WprowadzenieWolne rodniki są reaktywnymi cząstkami, które odgrywają kluczową rolę w patogenezie chorób cywilizacyjnych. Ich obecność wywołuje stres oksydacyjny, który jest przyczyną przeciążenia i nieskuteczności naturalnych systemów obronnych organizmu. Wiedza na temat szkodliwości wolnych rodników skłania do poszukiwania substancji wspomagających naturalną obronę antyoksydacyjną. Szczególną uwagę zwracają wtórne metaboliy pozyskiwane z roślin o uznanym działaniu dietetycznym lub leczniczym [7].Produkty pochodzenia roślinnego dostarczają unikalnych składników, niezbęd-nych podczas wielu reakcji metabolicznych zachodzących w organizmie człowieka. Wiele spośród nich wykazuje właściwości przeciwutleniające, polegające na zdolności neutralizowania reaktywnych form tlenu (RFT) [24]. RFT są to cząsteczki chemiczne zawierające atomy tlenu z niesparowanym elektronem. Powstają jako naturalny pro- Prof. dr hab. B. Kołodziej, mgr inż. K. Drożdżal, Katedra Roślin Przemysłowych i Leczniczych, Wydz. Agrobioinżynierii,