Celem artykułu jest analiza działalności Koalicji Wschowskich Kolędników – grupy młodych ludzi z okolic Wschowy (woj. lubuskie), która w okresie Świąt Bożego Narodzenia praktykuje obchody kolędnicze ulicami miasta i przylegających do niego wsi. Jest to zjawisko stosunkowo świeże, które z uwagi na brak przekazu międzypokoleniowego w formie i treści czerpie z różnych regionów Polski. Artykuł składa się z trzech części: 1) etnograficznego opisu kolędowania, prezentacji grupy i społecznego odbioru zjawiska, 2) osadzenia wschowskiego kolędowania na tle wielkopolsko-lubuskich tradycji kolędniczych, 3) analizy przypadku w kategoriach tradycji, folkloryzmu, tradycji wynalezionej i niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

The article is an anthropological analysis of the symbolism of hair and the socio-cultural meaning associated with hairstyles based on the example of dreadlocks in Poland, explored during field research conducted by the author in 2016–2017. The text presents the symbolism of dreadlocks in various cultural contexts and an analysis of hair stereotypes in the experiences of people wearing dreadlocks in Poland. This hairstyle is part of many cultures, in which it has different names and performs different functions. Depending on the place, it may symbolize the religiosity of an individual, a political manifesto, mourning or fashion. The individual motives to wear such a hairstyle are not always associated with a particular ideology or policy, but the decision to do so is not completely free from significance. The main part of the article, discussing the Polish context, has been based on interviews conducted as part of the author’s M.A. thesis.

Celem niniejszego artykułu jest antropologiczna refleksja nad społeczno-kulturowym znaczeniem dredów jako rodzaju komunikatu niewerbalnego. Komunikat ten może, ale nie musi być wysłany celowo. Społeczny odbiór danej fryzury może być zamierzony lub niezależny od intencji osoby, która ją nosi. Twierdzę, że w drugim z tych przypadków uczesanie postrzegane jest przez pryzmat wyobrażeń stereo typowych. Opierając się m.in. na koncepcjach tożsamości (Ardener 1992), osobowości (Mead 1975), interakcji (Goffman 2010) i założeniach antropologii komunikacji (Winkin 2007), chciałabym przedstawić wyniki badań etnograficznych wśród osób noszących dredy 1 . Przeprowadziłam je na przełomie 2016 i 2017 roku i zgromadziłam 10 pogłębionych wywiadów etnograficznych oraz zbiór notatek z nieformalnych rozmów, w których pojawiał się temat włosów i dredów. Rozmawiałam z osobami między 20. a 31. rokiem życia, z których 70% stanowiły osoby studiujące w Poznaniu, Lesznie i Krakowie. Jedna rozmówczyni pracowała na pełen etat, jedna prowadziła własną działalność gospodarczą. Wywiady prowadzone były w Poznaniu, we Wschowie, w Gnieźnie, Sławie, Zielonej Górze, Stęszewie i Krakowie.Bezpośrednią inspiracją do podjęcia rozważań nad symboliką włosów i dredów były dla mnie badania Ingrid Banks (2000). W książce o tytule Hair Matters (z ang. 'włosy są ważne, włosy się liczą') przedstawiła bogaty materiał etnograficzny i opartą na nim próbę analizy znaczenia nadawanego włosom i fryzurom przez afroamerykańskie kobiety. Banks zebrała historie dotyczące ich dzieciństwa, rodziny, pracy, szkoły i innych aspektów życia codziennego. Pogłębiona interpretacja roli włosów w społeczno-kulturowym krajobrazie badanej grupy pozwoliła Banks dotrzeć głębiej. Fryzura stała się punktem wyjścia do badania problemów, z jakimi zmagały się kobiety, do zrozumienia sposobu, w jaki postrzegają one społecznie konstruowane koncepcje

No abstract