No abstract

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να διερευνήσει τους μετασχηματισμούς του χώρου, των κοινωνικών και των οικονομικών σχέσεων λόγω της επικείμενης λειτουργίας του έργου εξόρυξης της Ελληνικός Χρυσός στη ΒΑ Χαλκιδική, σε μια περιοχή που περιλαμβάνει δεκαέξι οικισμούς, οι οποίοι ανήκουν διοικητικά στο Δήμο Αριστοτέλη. Αναζητούνται οι μηχανισμοί που καθιέρωσαν τη ΒΑ Χαλκιδική ως ένα μεταλλευτικό πεδίο εκμετάλλευσης του ορυκτού της πλούτου και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις της σημερινής κοινωνικής πόλωσης υπέρ και κατά του έργου εξόρυξης της Ελληνικός Χρυσός. Η θέση που αναπτύσσεται στη διατριβή υποστηρίζει ότι, στην περιοχή μελέτης, το εξορυκτικό κεφάλαιο αποτελεί το βασικό μηχανισμό-διαμορφωτή συγκρουσιακών χωροκοινωνικών συνθηκών. Το εξορυκτικό κεφάλαιο επηρεάζει και κατευθύνει τις χωροταξικές πολιτικές, την κοινωνική διαστρωμάτωση και την τοπική αγορά εργασίας. Ο χώρος, ο οποίος έχει εξελιχθεί σε εργαλείο για να υπηρετηθεί ο εξορυκτικός κλάδος, εργαλειοποιείται περαιτέρω με την τρέχουσα επένδυση, η οποία υλοποιείται στη συγκυρία της οικονομικής κρίσης. Η έρευνα δεν περιορίζεται στην τοπική κλίμακα αλλά προσπαθεί να αναδείξει την αλληλοτροφοδότηση όλων των κλιμάκων, από το τοπικό στο παγκόσμιο και από το παγκόσμιο και πάλι στο τοπικό. Η θεωρητική ανάλυση μελετά την εξόρυξη ως μέρος της αναπτυξιακής διαδικασίας και εστιάζει στη μονιμότητα των διαδικασιών της πρωταρχικής συσσώρευσης και στις κριτικές θεωρίες του χώρου, ώστε να περιγραφούν οι διαδικασίες γύρω από την εντατικοποίηση της εξόρυξης. Η εντατικοποίηση των εξορυκτικών έργων συσχετίζεται με τη συσσώρευση του κεφαλαίου μέσω της χρηματιστικοποίησης της εξόρυξης, της υφαρπαγής της γης και των γεωγραφιών της άνισης γεωγραφικής ανάπτυξης. Τα φαινόμενα διάρρηξης των τοπικών χωρικών ισορροπιών και της κοινωνικής συνοχής εξαιτίας εξορυκτικών έργων αναδεικνύουν το ρόλο των χωρικών πολιτικών και της γενικότερης οικονομικής συγκυρίας. Η έρευνα εμπλουτίζεται με δύο περιπτώσεις από το διεθνές πλαίσιο της εξόρυξης, μέσω δύο ερευνητικών επισκέψεων που πραγματοποιήθηκαν, στην Cochabamba της Βολιβίας και στη Rosia Montana της Ρουμανίας. Στη διατριβή, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στο ρόλο που διαδραματίζει η μεταλλευτική πολυεθνική Eldorado Gold (η μητρική εταιρεία της Ελληνικός Χρυσός) για την κατανόηση της πραγματικότητας στη ΒΑ Χαλκιδική σήμερα. Όπως περιγράφεται, η συγκεκριμένη πολυεθνική εταιρεία εξόρυξης επηρεάζει όλα τα χωρικά επίπεδα ανάλυσης και προσφέρει τις απαραίτητες διασυνδέσεις μεταξύ παγκόσμιου και τοπικού επιπέδου. Το έργο εξόρυξης στη ΒΑ Χαλκιδική δείχνει ότι η κυκλοφορία του κεφαλαίου υιοθετεί ταυτόχρονα επίσημους και ανεπίσημους τρόπους, προκειμένου να εδραιώσει την εξουσία του και να επεκτείνει τις ζώνες εκμετάλλευσης σε χώρες υπό καθεστώς κρίσης. Η οικονομική κρίση και τα μνημόνια στα οποία υποβλήθηκε η οικονομία της χώρας αποτέλεσαν μία ευκαιρία για το πολυεθνικό εξορυκτικό κεφάλαιο. Από τότε μέχρι σήμερα, έχει ήδη διαμορφωθεί το κρίσιμο σημείο επιλογής του αναπτυξιακού μοντέλου για την περιοχή μελέτης.

No abstract