Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî, şahsiyeti ve eserleri ile Türk edebiyatını yönlendirmiş büyük bir şahsiyettir. Onun büyük eseri Mesnevî'de yer alan hikâyeler kendisinden sonraki dönemlerde yazılan eserlerde sıklıkla kullanılmıştır. İşte Cevâhirü'l-kulûb, Beyân-ı Çeng-nâme, Risâle-i Teşrîhiyye, Risâle-i Fakriyye ve Risâle-i Sûfîyye adlı beş tasavvufî mesnevî kaleme alan ve XV. yüzyıl Türk tasavvuf edebiyatının önemli isimlerinden biri olan Cemâl-i Halvetî, bu mesnevîlerden Cevâhirü'l-kulûb, Risâle-i Fakriyye ve Risâle-i Sûfîyye'de Mesnevî'den aldığı hikâyelere yer vermiştir. Cemâl-i Halvetî mesnevîlerini tasavvuf hakkında bilgi vermek, tasavvuf yoluna meyletmiş bir kimseye ışık tutmak ve yol göstermek maksadıyla kaleme aldığı için mesnevîlerinde temel tasavvufî kavramların bazılarını izah etmiştir. Mesnevîlerde anlatılan konunun veya tasavvufî kavramın izahını kolaylaştırmak ve okuyucunun daha iyi anlamasını sağlamak amacı ile temsil, hikâye ve tevillere sıklıkla yer verilmiştir. Bu makalede, adı geçen üç eserde yer alan Mesnevî kaynaklı hikâyelere değinilecek, bu hikâyeler verilen örnek beyitler ile özetlenecek ve bu bağlamda Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî'nin Cemâl-i Halvetî üzerindeki tesiri ortaya konmaya çalışılacaktır.
Öz 1940'ların önemli şiir hareketi Garip'in kurucularından Orhan Veli Kanık (ö. 1950), bu hareketle kendisinden önceki tüm edebî birikimi reddetmiş bir şair olarak edebiyat tarihine mâl olmuştur. Orhan Veli ve arkadaşları yeni bir şiir kurmak gayretiyle başta Ahmet Haşim (ö. 1933), Yahya Kemal (ö. 1958) ve Hececilere ardından da tüm eski şiire tavır almışlardır. Bu makalenin amacı, Orhan Veli'nin Divan şiiri üzerine düşüncelerini derleyip toparlamak, Orhan Veli'nin karşı çıktığı eski edebiyatın, Divan edebiyatı olup olmadığını sorgulamaktır. Çalışmada ilkin Garip Önsözü'nde yer verilen eski şiire dair eleştirilere ardından da şairin Divan şiiri hakkındaki fikirlerine değinilmiştir. Orhan Veli'nin Divan şiiri hususunda görüşlerinin yıllar içerisinde nasıl evrildiğini görmek açısından görüşlerin aktarımında kronolojik bir sıra izlenmiş ve şairin Divan şiiri algısının ne olduğu, nasıl geliştiği/değiştiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Ayrıca çalışmada şairin red tavrının Divan şiirine değil, Divan şiirinin esaslarını kabul ederek oluşmuş ve devrinin ihtiyaçlarını cevaplamayan, yapmacık ve ezber şiire karşı olduğu savunulmuştur.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Copyright © 2025 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.