Sažetak Uvod. Razvoj zuba usko je povezan sa pravilnim i neometanim telesnim

Apstrakt Cilj Ispitati postojanje varijabilnosti u broju osnovnih kvržica donjih prvih i drugih molara M1 i M2. Materijal i metode UvodZubi su po svom sastavu najotporniji elementi ljudskog organizma, i zbog toga veoma važni u razumevanju toka evolucije 1 . Njihova morfološka struktura prilagodjena je vrsti konzumirane hrane pa samim tim podložna promenama i eventualnoj redukciji. Redukcija kvržica odvija se sa 5 kvržica na 3 kvržice i to na donjim molarima ovim redom : hipokonulid, entokonid i hipokonid tj., na distalnom delu zuba 2 . Taj deo, je mladji deo zuba od mezijalnog. Donji

2Klinika za stomatologiju u Nišu SažetakCilj ispitivanja je bio da se utvrdi postojanje asimetrija u razvoju korenova donjeg prvog i drugog stalnog molara u različitom uzrastu. Istraživanje je obavljeno na ortopantomografskim snimcima 523 deteta (253 dečaka i 270 devojčica), uzrasta od 6 do 14 godina, ortodontskih pacijenata Klinike za stomatologiju u Nišu. Analizirana je asimetričnost u razvoju korenova prvog i drugog stalnog molara po Gleiser-Huntu, modifikacija po Tijanić. Rezultati ispitivanja. Asimetričan razvoj korenova M 1 nije prisutan ni kod jednog ispitanika. Asimetričan razvoj korenova M 2 prisutan je ukupno kod 28 dece (5,35%), kod 15 dečaka (5,93%) i 13 devojčica (4,81%). Razlika u stadijumima formiranja korena kreće se u granicama jednog stadijuma. Asimetričan razvoj korenova M 2 je najčešće prisutan u 5. i 6. stadijumu (46,67% kod dečaka i 38,46% kod devojčica). Sledeći po zastupljenosti su i 7. i 8. stadijum (33,33% kod dečaka i 32,14% kod devojčica). Zaključak. Asimetričnost razvoja korenova donjeg prvog stalnog molara nije prisutna u ispitivanom uzorku, dok je kod drugog donjeg stalnog molara prisutna asimetrija razvoja korenova u nižim stadijumima razvoja.Ključne reči: donji stalni molari, razvoj korenova, asimetrija UvodFormiranje i nicanje zuba je složen biološki proces, relativno samostalan, ali ipak u tesnoj vezi sa razvojem celog organizma. Dentalni razvoj prati opšti telesni rast, a ispitivanja nekih autora pokazuju relativno nisku korelaciju između dentalnog i fizičkog razvoja (Chertkow, 1980; Demirijan i sar., 1985). Formiranje zuba počinje intrauterino, a završava se do 17. godine života (ako su poslednji formirani zubi drugi molari) ili još kasnije ako se radi o formiranju trećih molara. Postoji nekoliko načina procene dentalne zrelosti: praćenjem stadijuma nicanja zuba (metoda po Mitkeu, citat Rakosi i sar., 1993); praćenjem stadijuma mineralizacije zuba na rendgenskom snimku (Logan i Kronfeld, 1933;Kronfeld, 1935;Nolla, 1960). Cilj istraživanjaCilj istraživanja je bio da se utvrdi postojanje asimetričnog razvoja korenova donjeg prvog i drugog stalnog molara u različitom uzrastu.

SažetakPostojanje i vrsta kontakta između MB i DL kvržice (Protoconid-Entoconid kontakt), kao i redukcija broja kvržica i njihov međusobni odnos, određuju oblik međukvržične šare. Po Helmanu postoje tri oblika (tipa) šare: "y", "+" i "x". Ispitivanje je sprovedeno na studijskim modelima 552 ortodontska pacijenta Klinike za stomatologiju u Nišu, sa ciljem da se ustanovi frekvencija oblika (tipova) međukvržičnih šara na donjim stalnim M1 i M2. Donje M1 naših ispitanika odlikuje "y" oblik ( 70,11%), a donje M2 "+" oblik (90,76%). Drugi po redu zastupljenosti je "+" oblik (27,35%) na M1, a "x" oblik (4,89%) na M2. Na mandibularnim M1 najčešći je tip "y 5" (69,75%), zatim tip "+4" (23,35%). Za M2 karakterističan je "+ 4" tip u 89,85%, dok je "y " tip nađen samo u 3,44%.Ključne reči: međukvržična šara, donji M1 i M2 UvodVerni saborci gornjih molara u procesu žvakanja su donji stalni molari. Pet osnovnih kvržica oblikuju krune donjih molara dajući im četvorougaoni oblik, koji je mnogo stabilniji u odnosu na romboidni oblik gornjih molara.Kope i Osborn na svakoj kruni donjih molara razlikuju dva dela (Slika 1): TRIGONID, stariji, mezijalni deo zuba sačinjen iz dve kvržice: MB kvržice  PROTOCONID-a (Prd) i ML kvržice  METACONID-a (Med) i  TALONID, mlađi, distalni deo zuba, podložan redukciji, sačinjen iz tri kvržice: DB kvržice  HYPOCONID-a (Hyd), DL kvržice  ENTOCONID-a (End) i D kvržice  HYPOCONUILD-a (Hld).Ovih 5

Klinika za stomatologiju-Niš; 2 Medicinski fakultet-Niš SAŽETAK Postoje 3 tipa oblika kruna maksilarnih centralnih sekutića: tip Ipravougaoni, II-trouglasti, tip III-ovalni. Ispitivanje je obavljeno na studijskim modelima 250 ortodontskih pacijenata (125 muškog i 125 ženskog pola) Klinike za stomatologiju u Nišu, sa ciljem da se utvrdi postojanje varijacija u obliku kruna maksilarnih centralnih sekutića. Digitalnim noniusom merene su gingivalna i incizalna širina, kao i visina krune i izračunavan ugao nagiba aproksimalnih strana (ugao Ф) po-Goose-u. Nešto više od polovina ispitanika (52,40%) ima pravougaoni oblik krune centralnog sekutića, a trećina (34,00%) trouglasti oblik. Najmanje ispitanika ima sa ovalnim oblikom krune (13,60%).Sličan raspored oblika kruna je i po polu ispitanika : pravougaoni oblik u 52% kod dečaka i 52,80% kod devojčica, trouglasti oblik u 36,80% dečaka i 31,20% devojčica i ovalni oblik kod 11,20% dečaka i 16,00% devojčica. U ukupnom uzorku ispitanika ugao Ф iznosi 7,56°, što se uklapa sa vrednostima evropske populacije. Kod trouglastog oblika ugao Ф je 6,95° (6,51° ženskog pola i 7,39° muškog pola),a kod ovalnog oblika 8,20° (8,55° ženskog pola i 7,93° muškog pola). Ključne reči : maksilarni centralni sekutić, oblik krune.