Wulwodynia (łac.<i> vulva</i> – srom) to przewlekły zespół bólowy, występujący u 5–13% kobiet, trwający minimum 3–6 miesięcy. Dolegliwości mogą obejmować srom, pochwę, odbyt, a nawet pośladki. Ból bywa różnie nasilony i miewa różną, czasem niedokładnie określoną lokalizację (wulwodynia nieprowokowana). Jeśli dolegliwości pojawiają się w odpowiedzi na dotyk, określane są jako wulwodynia prowokowana i zazwyczaj związane są z aktywnością seksualną (dyspareunia). Wulwodynia jest rzadko rozpoznawana z powodu niewielkiej wiedzy na jej temat, niejasnej etiologii oraz trudności w różnicowaniu z innymi chorobami obejmującymi pochwę i srom. Istnieje wiele czynników mogących powodować dolegliwości, jednak u 80% kobiet pierwotnie lub wtórnie występują niestabilność i wzmożone napięcie mięśni dna miednicy. Istnieją dwa potencjalne mechanizmy, przez które nadmierna aktywacja mięśni powoduje sensytyzację (nadmierną wrażliwość na bodziec) i ból. Jest to niedotlenienie mięśni i obecność punktów spustowych (<i>trigger points</i>) w tkance mięśniowej, podwięziach i więzadłach. Ważnym elementem diagnozy jest wyeliminowanie chorób sromu i pochwy, np. przenoszonych drogą płciową, chorób skóry, chorób neurologicznych, ortopedycznych i reumatologicznych, nowotworów czy reakcji alergicznych. Wulwodynia jest chorobą z wykluczenia innych przyczyn powodujących ból sromu. W pracy przedstawiono etiologię, klasyfikację oraz najczęstsze metody leczenia wulvodynii.

Wstęp: Wulwodynia (Vd) to ból lub dyskomfort na sromie utrzymujący się przez ponad 3 miesiące przy braku innych widocznych zmian patologicznych. Prowokowana Vd to jeden z powodów dyspareunii, czyli bólu związanego ze współżyciem seksualnym. Wulwodynia jest bólem czynnościowym, współistnieje z nadmiernym napięciem mięśniowo-powięziowym w zakresie miednicy i predyspozycją psychologiczną. Nie wypracowano standardów leczenia, ale najlepsze wyniki przynosi terapia multidyscyplinarna. Materiał i metody: Przeprowadzono badanie retrospektywne wśród 121 kobiet z Vd, które przebyły terapię Recover. Program obejmuje 19 sesji terapeutycznych w zakresie terapii miednicy, wstępnej fizjoterapii i konsultacji psychologicznych w ciągu minimum 5 dni. Do programu ginekolog kwalifikuje pacjentki z Vd i dysfunkcją mięśniowo-powięziową miednicy (overactive state) i podsumowuje leczenie. Oceniono nasilenie i charakter bólu w numeric rating scale (NRS) przed terapią oraz 2 i 6 miesięcy po terapii. Wyniki: W ocenie bólu na sromie potwierdzono subiektywne zmniejszenie dolegliwości o 65% po terapii, ponadto 2/3 kobiet określiło redukcję bólu i dyskomfortu o minimum 50% (2 i 6 mies. po terapii Recover), przy czym poprawa utrzymywała się na tym samym poziomie z upływem czasu. Najlepsze wyniki uzyskano w redukcji bólu u kobiet z dyspareunią spowodowaną Vd prowokowaną. Okres trwania Vd nie miał znaczenia dla wyników leczenia. Wnioski: W ośrodku leczenia kobiet z chorobami sromu i Vd wypracowano skuteczny, interdyscyplinarny program terapii Vd. Zgodnie z kryteriami oceny skuteczności leczenia, program Recover przyniósł zmniejszenie bólu w Vd. Warto przeprowadzić badanie z randomizacją i grupą kontrolną z uwzględnieniem także innych kluczowych parametrów oceny terapii Recover, zgodnie z konsensusem Initiative on Methods, Measurement, and Pain Assessment in Clinical Trials (IMMPACT).

No abstract