Araştırmada "Gazi Yabancılar İçin Türkçe" (GYİT) ve "Yedi İklim Türkçe" (YİT) B2 düzeyi ders kitaplarındaki dört temel dil becerisine yönelik hazırlanmış etkinliklerin, etkinlik türleri bağlamında dağılımını ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu çalışmayla adı geçen kitaplardaki etkinlik türlerinde eksiklik ya da gereğinden çok uygulanan etkinlik alanlarının bulunup bulunmadığı saptanarak yabancılara Türkçe öğretmek amacıyla oluşturulacak kitap ve benzeri kaynaklara ışık tutulmaya çalışılacaktır. Bu amaç doğrultusunda etkinlik türleri belirlenirken Ak’ın (2011) sınıflandırmasından yararlanılmıştır. Veriler doküman incelemesiyle toplanmış, betimsel içerik çözümlemesiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda her iki kitapta açık uçlu soruları içeren etkinliklerin tüm becerilerde en çok kullanılan etkinlik türü olduğu, diğer etkinlik türleriyle oluşturulmuş etkinliklerinse daha az sayıda yer aldığı görülmüştür. Kimi etkinlik türlerinin becerilere yönelik etkinliklerde hiç kullanılmadığı görülmektedir ki bu durum eğitsel etkinlik çeşitliliği açısından bir eksiklik olarak değerlendirilebilir. Hep aynı etkinlik türlerine yönelmek yerine çeşitli soru türlerini içeren etkinliklerin tüm becerilere yayılması, böylece öğrencilerin her bir beceri başlığı altında birden çok etkinlik türüyle karşı karşıya getirilmesi makalenin önerilerinde dile getirilmiştir.

Bu araştırmada, beşinci sınıf düzeyi Türkçe ders kitabı içerisinde yer alan öykü metinlerindeki karakterlerin çeşitlerini, değişimlerini ve tanıtılma yollarını değerlendirme amaçlanmıştır. Nitel özellik taşıyan araştırma, tarama modelindedir. Veri kaynağını oluşturan beşinci sınıf Türkçe ders kitabı, doküman analizi yoluyla değerlendirilmiştir. Elde edilen verilere içerik analizi uygulanmıştır. Kitapta toplam on üç öykü metni olduğu ve bu öyküler içerisinde altmış üç adet öykü karakteri bulunduğu belirlenmiştir. Belirlenen öykü karakterleri Lukens’in (1999) (akt. Sever, 2017) karakter sınıflamasına göre incelenmiştir. Buna göre anlatı içerisinde okuyucuya ayrıntılı bir biçimde tanıtılan karakterler açık karakterler, daha arka plânda kalıp okuyucuya yüzeysel olarak tanıtılan karakterler ise kapalı karakterler olarak değerlendirilmiştir. Anlatı içerisinde düşünüş ya da davranışlarında değişiklik meydana gelen karakterler devingen karakterler, herhangi bir değişim yaşamayan karakterler ise durağan karakterler olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca her bir karakterin okuyucuya hangi karakter tanıtma yolu/yolları kullanılarak tanıtıldığı da belirlenmiştir. İnceleme sonuçları, oluşturulan tablolarla sunulmuş, bu tablolar içerisinde sıklık ve yüzde hesaplamalarına yer verilmiştir. Ayrıca öyküler içerisinden yapılan doğrudan alıntılar yoluyla araştırmadan elde edilen veriler desteklenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma dokümanları iki eş araştırmacı tarafından birbirinden bağımsız olarak değerlendirilmiş, görüş birliği ve görüş ayrılığı olan durumlara bakılarak araştırmanın güvenirliği sağlanmıştır. Araştırma sonucunda öykülerde karakter çeşidi açısından kapalı karakterlerin açık karakterlere oranla daha fazla yer aldığı görülmüştür. Aynı durum durağan karakterlerin devingen karakterlere oranla daha fazla kullanılması şeklinde karakter değişimi noktasında da saptanmıştır. Karakterlerin tanıtılmasının ise kullanım sıklığı bakımından sırasıyla davranış ve eylemleriyle, konuşmalarıyla, diğer karakterlerin yorumuyla, yazarın yorumuyla ve fiziksel özellikleriyle tanıtma şeklinde olduğu belirlenmiştir. Ders kitabı öykülerinde öğrencilere iyi geliştirilmiş öykü karakterleri sunabilmek için karakterlerin çeşitlerinin, değişimlerinin ve tanıtılma yollarının daha dengeli bir biçimde dağıtılmasına özen gösterilmesi gerektiği önerisi dile getirilmiştir.

No abstract