Türklerin XI. yüzyıldan itibaren Anadolu’ya yerleşmeye başlamalarından hemen önce Bizans, Hristiyanlığın güç kazanmasına bağlı olarak çok tanrılı klasik antikite kültürü ile arasındaki bağı koparmıştı. Ancak adı geçen kültüre ait yazılı eserler önce Enûşirvân (ö. 579), ardından da Abbâsî halifelerinin teşvik ve destekleri ile sırasıyla Cündişâpûr ve Bağdat’ta Süryanice, Pehlevice ve Arapçaya tercüme edilmiş ve bu kültüre ait tıp, felsefe, astronomi, botanik, zooloji gibi disiplinlerdeki bilgi birikimi Anadolu’nun güney ve doğusundaki uygarlıklarca da bilinir olmuştu. XIII. yüzyıldan itibaren Anadolu’da yükselen Türk uygarlığında Türkçe eserler ortaya çıkmaya başlamış ve çeşitli disiplinlerde eserler kaleme alan Türk bilim insanları da söz konusu tercüme eserlerden yoğun biçimde faydalanmışlardır. Bu çalışmada Antik Çağ ve Orta Çağ Döneminde Anadolu’da etkili olmuş Yunan, Roma ve Türk uygarlığı yazınlarında bahsi geçen bitkilerden, kullanım çeşitliği bağlamında en zengin olanlar arasından iki takson örnek olarak belirlenmiş ve taksonların özelinde söz konusu uygarlıklar arasındaki etkileşimin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Örnek olarak seçilen taksonlar, Anadolu’da doğal olarak yayılış gösteren defne (Laurus nobilis) ve mersin (Myrtus communis) olup, bu bitkilerin ilgili uygarlıkların yazınlarında yer aldığı şekliyle sağlık, kültür ve inanç bağlamında kullanımları araştırılmıştır. Bulgularımıza göre, iki bitkinin adı geçen uygarlıklarda sağlık alanında kullanımları büyük oranda benzeşmekte iken, inanç ve kültür sahalarındaki etkileşimin sınırlı olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bitkilerin kullanım yoğunluklarının uygarlıkların genel karakteristikleri ile örtüştüğü de görülmüştür. Buna göre, defne ve mersin, Antik Yunan’da ibadet ve spor müsabakalarında kullanımı ile öne çıkarken, militarist bir yapıda olan Antik Roma’da savaşla özdeşlemiş, pragmatist yönü ağır basan klasik bir Orta Çağ medeniyeti olan Anadolu Türk uygarlığında ise neredeyse tamamı ile sağlık alanında kullanımı ile özelleşmiştir.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Copyright © 2025 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.