Mimo że organizm jest chroniony przez system immunologiczny, tylko niewielu ludzi nie doświadcza w swoim życiu problemów zapalnych. W przypadku dziewcząt istnieje konieczność profilaktycznych badań cytologicznych i rozważenia szczepień przeciwko onkogennym szczepom HPV. Leczenie objawów i skutków tych dolegliwości z pominięciem usuwania przyczyn powoduje, że przeistaczają się one niekiedy w choroby o katastrofalnych następstwach, co prowadzi do tragedii wielu kobiet i ich rodzin. Dlatego właśnie ważne jest zapobieganie chorobom-profilaktyczne badania kontrolne i leczenie stwierdzonych stanów patologicznych. Najpewniejsze sposoby na uniknięcie chorób przenoszonych drogą płciową to powstrzymanie się od kontaktów seksualnych (pochwowych, analnych, oralnych) lub pozostawanie w długotrwałym związku monogamicznym z niezakażonym partnerem. Przed podjęciem aktywności seksualnej wskazane jest wykonanie badań w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową, w tym w kierunku zakażenia HIV. Według licznych doniesień około 1 mln ludzi dziennie zakaża się chorobami przenoszonymi drogą płciową. Ostatnie zmiany i tendencje w epidemiologii są według Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization, WHO) następujące: 340 mln nowych zachorowań rocznie (wzrost o 50% od 1990 roku), w tym ponad 50% chorych przed 25. rokiem życia. Zgodnie z danymi WHO 41% osób ze wspomnianej grupy wiekowej uprawia niezabezpieczony seks. Szacunkowa liczba nowych przypadków zakażeń przenoszonych drogą płciową w USA to 9,1 mln rocznie wśród ludzi przed 25. rokiem życia; 88% zakażeń to wirus brodawczaka ludzkiego (human papillomavirus), dwoinka rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae), rzęsistek pochwowy (Trichomonas vaginalis) i Chlamydia trachomatis. W Europie Wschodniej odnotowano w ostatnich 10 latach 37-krotny wzrost zachorowań na kiłę. Znaczenie mają tu zmiany demograficzne i edukacyjne oraz czynniki behawioralne, kształtujące zapadalność na choroby przenoszone drogą płciową. Słowa kluczowe: dziewczęta, onkologia, infekcje wirusowe, choroby przenoszone drogą płciową, profilaktyka chorób Although the body is protected by the immune system, only a small proportion of people do not experience inflammatory problems in their lives. For girls, preventive Babeş-Pap smear tests are necessary, and vaccination against oncogenic HPV strains must be considered. The treatment of symptoms and effects of these ailments without removing their causes make them sometimes change into diseases of disastrous consequences leading to a tragedy of many women and their families. It is therefore important to prevent diseases by prophylactic checkups and treatment of diagnosed pathological conditions. The most certain methods enabling sexually transmitted diseases to be avoided are refraining from sexual activity (vaginal,

SummaryAging brings about a number of physical and psychological changes that can have an impact on sexual performance and pleasure. Sexual activity is a natural and important part of a healthy lifestyle, no matter what women's or men's age is. Although the amount of sexual activity generally declines with age, sexual interest and ability can remain fairly constant. While the need for and interest in sex vary widely in people, most people experience sexual desire throughout life. A diversity of complex controlling factors as well as an abundance of ways in which human sexuality is expressed remains an important methodological problem which impedes a scientific description of the phenomenon in question. In modern society many aspects of lifestyle, including physical activity, love, sex, fashion, learning and others have crossed the border set in the past. More attention needs to be paid to sexual problems of our aging patients.Key words: women, sexology, gynecology, aging. StreszczeniePrzekwitanie stanowi okres przejściowy w życiu człowieka między okresem reprodukcyjnym a okresem starzenia się. Zazwyczaj starsi ludzie rzadko wypowiadają się na temat swojego życia seksualnego, nawet pytani o tę sferę przez lekarzy. Są jednak osoby w okresie przekwitania, które w swojej ocenie są atrakcyjne seksualnie, będące zdania, że doświadczanie uczucia i zmysłowej przyjemności to cenna część starszego wieku. Zagadnienia te są bardzo istotne zarówno w aspekcie seksuologii, jak i ginekologii.

Wstęp: Dyspareunię definiuje się jako odczuwanie bólu podczas stosunku płciowego bez współistniejącego obkurczenia sromu i pochwy. To powszechna dysfunkcja seksualna u kobiet, którą może powodować endometrioza. Bardzo ważną substancją stosowaną w leczeniu endometriozy jest dienogest. Celem niniejszej pracy była ocena wpływu postaci endometriozy (otrzewnowa vs torbiele endometrioidalne) na częstość występowania dyspareunii. Materiał: Do grupy badanej włączono 28 pacjentek z torbielami endometrioidalnymi (czekoladowymi) jajników bez rozsianych ognisk gruczolistości i 33 -z endometriozą otrzewnową. Grupę kontrolną stanowiło 60 kobiet bez rozpoznanych chorób ginekologicznych. Wyniki: U badanych z endometriozą dyspareunię obserwowano czterokrotnie częściej niż w grupie kontrolnej. U pacjentek z endometriozą otrzewnową dyspareunia występowała pięć razy częściej niż u tych z torbielami endometrioidalnymi. Wnioski: Rozpoznanie dyspareunii powinno prowadzić do oceny pod kątem obecności endometriozy otrzewnowej jako prawdopodobnej przyczyny -ze względu na obserwowane korelacje między tymi schorzeniami. Związek endometriozy otrzewnowej i dyspareunii sugeruje, iż bolesność w trakcie stosunku płciowego może wynikać z działania mediatorów zapalnych lub zrostów związanych z endometriozą.

The aim of the study was to evaluate knowledge about phytoestrogens among Polish menopausal women, and to assess their applicability and safety. The study included 300 women from the Wielkopolska Region, aged 40-60 years. The questionnaire was designed especially for the study. Crosstabulation tables and Pearsonís chi-squared test was used for the statistical analysis. 147 respondents continued to menstruate. Hormone Replacement Therapy was used by 69 subjects; 114 respondents, used phytoestrogens. The place of inhabitance influenced the reasons for not using phytoestrogens. Media, healthcare providers, and personnel were the main sources of information about phytoestrogens. Most of the respondents perceived phytoestrogens as substances displaying a beneficial effect on health. 69% of the subjects reported positive effects of non-hormonal preparations for the relief of climacteric symptoms, mainly reduction in hot flushes and alleviation of joint pain. Our results support the postulate of efficacy and safety of phytoestrogen use to relieve climacteric symptoms. Both education and place of inhabitance appear to affect the opinions of the affected females about phytoestrogen use during menopause.