Teknolojide yaşanan gelişmeler, farklı araç ve yöntemlerin eğitim amaçlı kullanımına olanak sağlamaktadır. İlgili alanyazın incelendiğinde, son yıllarda giderek artan kullanım oranlarıyla sanal gerçeklik (SG) teknolojisinin eğitim amaçlı çalışmalarda sıklıkla tercih edilmeye başlandığı görülmektedir. SG, bireyin farklı duyu organlarını uyararak fiziki bir ortamdan sanal bir ortama geçişine olanak sağlayan bir teknolojidir. Bu çalışmada; SG uygulamalarıyla eğitim amaçlı gerçekleştirilen çalışmalarda kullanılan cihazlar, daldırma (bireyin sanal gerçeklik cihazlarıyla fiziki ortamla olan bağının belirli sınırlılıklarla kesilerek sanal ortamda bulunma hissi) etkileri yönünden ele alınmış, yeterlilikleri ve sundukları fırsatlar bakımından incelenmiştir. Scopus veri tabanında 2013-2017 yılları arasında yayımlanmış, "sanal gerçeklik (virtual reality)" kelime grubunu başlık ve "eğitim (education)" kelimesini başlık, özet ve anahtar kelime olarak barındıran ve daldırma etkisi sunan cihazları içeren, 30 çalışma içerik analizi yöntemi ile belirlenen kısıtlar çerçevesinde incelenerek araştırma gerçekleştirilmiştir. İncelenen çalışmaların tamamında (%100) görme duyusuna hitap eden cihaz(lar)ın kullanıldığı, %50'sinde işitme ve %47'sinde dokunma duyusuyla etkileşim içeren cihaz(lar)ın kullanıldığı görülmüştür. Koku duyusuna hitap eden çalışmaya ise rastlanmamıştır. Araştırmaya dahil edilen çalışmaların %43'ünde tam daldırıcı SG uygulamalarının, %53'ünde ise yarı daldırıcı SG uygulamalarının kullanıldığı tespit edilmiştir. Kullanılan sistem tipi bakımından çalışmaların %66'sında SG gözlüklerinin (Head Mounted Display-HMD) tercih edildiği, %10'unda ise sanal mağaraların (CAVE) kullanıldığı görülmüştür. Araştırma kapsamında yapılan analizler sonucunda tespit edilen olan tüm bulgular detaylı bir şekilde aktarılmıştır. Bu çalışmanın, eğitim alanında SG ile ilgili çalışmalar yapan araştırmacılar için rehber niteliği taşıyan bir kaynak olacağı düşünülmektedir.

Along with the rapid developments in virtual reality (VR) technology, the number of platforms that enable application development in this area has also increased. The diversity of devices and application development platforms brings accessibility and compatibility issues to the forefront. Nowadays, developed VR applications for education, which devices they are compatible with and from which platforms they are accessible in terms of the virtual application store has become an important research topic. The studies in Scopus and ERIC, published between years 2014-2018 and using VR applications developed for education, were analyzed with a systematic review. Studies were analyzed according to the platforms they have developed, the language of the software used, the supported operating system, and the virtual stores that can be accessed. It was found that in 29 of the studies used VR applications that were developed previously, in 7 studies no information is given about used VR applications, and in 28 studies VR applications were developed. In a significant part of the studies, it was found that VR applications were not developed to be supported by more than one device or operating system, there were ambiguities about accessibility to virtual application stores and different software languages were preferred. As a result of the evaluations, it can be said that accessibility and compatibility problems have found in a significant part of the studies. As a result, it is recommended that VR applications to be used in the field of education to be developed as platform-independent and compatible with mobile devices to work in different operating systems and devices.

Teknolojinin gelişmesiyle sanal gerçeklik (virtual reality) uygulamalarında kullanılan cihazlar çeşitlilik kazanmaktadır ve daha uygun maliyetlerle erişilebilir duruma gelmektedir. Kullanıcılara daldırma (immersion) ve uzakta var olma (presence) gibi deneyimler sunma fırsatına sahip olan sanal gerçeklik uygulamalarının geliştirilmesine olanak tanıyan platformların sayısı da sürekli artış göstermektedir. Bir yandan; eğitim, sağlık, iletişim ve eğlence gibi çeşitli alanlarda uygulama geliştirenler için sanal gerçeklik teknolojileri ve ilgili platformlar önemli fırsatlar sunmaktadır. Diğer yandan ise günümüzde üniversitelerin bilişim alanında faaliyet gösteren bölümlerinde öğrenim görmekte olan öğrencilerin, sanal gerçeklik teknolojileriyle hayatımıza giren kavramlar ve bu teknolojilerin sunduğu fırsatlarla ilgili ne ölçüde bilgi sahibi olduğu önemli bir araştırma konusudur. Bu nedenle, bu çalışmada bilişim alanında öğrenim görmekte olan lisansüstü öğrencilerin sanal gerçeklik ile ilgili kavramlar ve sanal gerçeklik teknolojilerinin sunduğu fırsatlar konusunda gelecek algılarının tespit edilmesi hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultusunda çalışma örneklemi olarak İstanbul Üniversitesi Enformatik Bölümü'nde eğitim gören lisansüstü öğrenciler seçilmiştir. Katılımcıların deneyimleri ve sanal gerçeklik teknolojilerinin geleceğine dair algılarıyla ilgili maddelerin bulunduğu bir anket hazırlanarak 41 katılımcıya uygulanmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular ışığında; katılımcıların HMD deneyimi ile sanal gerçeklik teknolojilerinin gelecekte eğlence alanında sağlayacağı olası fayda için verdikleri puanlar arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olduğu söylenebilir (U=130,5, p=0,012<0,05). Benzer ilişki alışveriş (t=2,405, p=0,021<0,05) ve tarih (t=2,172, p=0,036<0,05) alanında da tespit edilmiştir. Bu durumun, günümüzde sanal gerçeklik teknolojilerinin oyunlarda, çeşitli firmaların ürün tanıtımlarında ya da müzelerde/sergi alanlarında kullanımının yaygınlaşmasından dolayı katılımcılarda da bu teknolojilerin geleceğine ilişkin düşüncelerinde fark yarattığı düşünülmüştür. Katılımcıların sanal gerçeklikle ilgili eğitim alma durumları ile bazı sanal gerçeklik kavramlarına ilişkin farkındalıkları (bilgi sahibi olma durumlarına göre verdikleri puanlar) arasında da yine istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0,05). Bu nedenle bu çalışmada her ne kadar bilişimle ilgili bir bölümde öğrenim görmekte olan öğrencilerle çalışılmış olsa da, sanal gerçeklik kavramlarına ilişkin farkındalık oluşmasında, bu konuda eğitim almanın önemli olduğuna inanılmaktadır.