No abstract

Seramik, insanlığın yerleşik hayata geçişinden bu yana yaşamın vazgeçilmez bir parçası olmuştur. Endüstriyel seramikler bunlardan biridir. Dünya genelinde rekabet gücü yüksek bir sektör olan endüstriyel seramik sektörü, üretici firmaların hayatta kalmak için hem tasarım hem de ARGE çalışmaları yaptıkları bir sektördür. Bu çalışmaların en başında, otomasyona uyumlu dekor oluşturma, farklı model geliştirme, sır ve renk çeşitliliğinin arttırılması gelir. Bu konuda bugüne kadar yapılan çalışmalardan biri olan dekorlama tekniklerinin incelenmesi ve özgün uygulama örneklerinin irdelenmesi bir ihtiyaç olarak kabul edilmiştir. Bu kapsamda tüketicilerin en çok satın alma eğilimi gösterdiği özgün dekor tasarımına sahip ürünlerin vazgeçilmez olduğu bu sektörde, bu özgünlüğü sağlayabilen farklı dekorlama teknikleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca araştırmacılar tarafından farklı dekorlama tekniklerini bir arada kullanarak oluşturdukları ürünler incelenmiştir. Bu araştırma genel tarama modellerinden ilgili literatürün taranması, nitel yöntemlerden uygulama sürecinin analizi ve süreç sonrası oluşturulan ürünlerin irdelenmesi şeklinde gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, rekabetçi bir ortam olan endüstriyel sofra seramiği üretim sektöründe tutunabilmek ve pazar payını arttırabilmek için, farklı tekniklerin bir arada kullanılmasının avantajlar sağladığı bu sektördeki uzman kişiler tarafından belirtilmektedir. Sofra seramiği dekorlama tekniklerinde serigrafi, fırça dekoru, kazıma dekoru, astar dekoru, tampon baskı, sgrafitto, lüster, püskürtme dekoru ve dijital (Ink-Jet) tekniklerinin bazen ikisi, bazen de ikiden fazlasının bir arada kullanılmasıyla özgün ürünler oluşturulabildiği belirlenmiştir.

No abstract

Endüstriyel tasarım, endüstri alanında üretimi yapılabilecek olan tüketiciye yönelik estetik ve fonksiyonel ürünlerin seri üretime uygun şekilde geliştirildiği ve yenilikçi yönüyle ortaya çıkmasıdır. Endüstriyel tasarım sürecinde tasarımcının göz önünde bulundurması gerekenler ise, ihtiyaç belirleme, araştırma ve gözlemleme, fikir geliştirme, çözümleme, modelleme, rafine etme ve eylem olarak sıralanabilir. Tasarımcının bu gereksinimleri yerine getirebilmesi için ilham alabileceği alanlardan biri doğadır. Çünkü doğa, renk, doku, form, şekil ve işlevsellik açısından eşsiz bir zenginliğe sahiptir. Bu araştırmada biyomimikri ve biyomorfizmden yararlanılan sofra seramiği endüstrisindeki form ve dekor tasarımları üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda ilgili literatür taranmış, form ve dekor uygulamalarına uygun doğadan canlı örnekleri seçilmiş ve sonrasında örnek sofra seramikleri hazırlanmıştır. Bu süreç araştırmanın bulgular ve yorum kısmında değerlendirilerek, elde edilen veriler analiz edilmiştir.

Seramik insanlık tarihi kadar eski bir geçmişe sahip olan, her dönemde çeşitli desen, form ve renklerde kullanılmakta olan bir malzeme olma özelliğine sahiptir. Bulunduğu dönemden günümüze kadarki süreçte birçok değişim yaşayan seramikler çeşitlenmiş ve endüstri alanlarında da kullanılmaya başlanmıştır. Endüstriyel alandaki seramiğin kullanım biçimlerinden biri sofra seramiği sektörüdür. Sofra seramiği yüzey dekor tasarımlarının hazırlanma aşamasında tasarımcılar pek çok şeyden ilham almıştır. Bu noktadan hareket ile bunlardan birisi de yaşadığımız coğrafyaya ait olan mimari eserler üzerine yer alan motif, simge ve sembollerden esinlenerek özgün dekor tasarımları oluşturulmasıdır. Anadolu toprakları birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış geniş bir kültürel mirasa sahip olan coğrafi bir bölge özelliği taşımaktadır. Bu coğrafi bölgede yaşayan en önemli uygarlıklardan biri de Anadolu Selçukluları Uygarlığı olmuştur. Bulunduğu dönemde pek çok mimari yapıyı ve sanat eserini geleceğe miras bırakan bu uygarlık eserlerinde kullanmış olduğu motif, simge ve semboller ile günümüz tasarımcılarına ilham kaynağı olduğu düşünülmektedir. Her geçen gün değişimler göstererek ilerleyen sofra seramiği sektöründe de bu motif, simge ve semboller dekor tasarımlarında kullanılarak, hem tarihi mirasımızı farklı bir yaklaşım ile günümüze taşınması, hem de yapılacak ihracat sayesinde tarihi değerlerimizin sembollerinin ve hikâyelerinin dolaylı olarak Dünya’ya tanıtılması bir gerekçe olarak kabul edilmiştir. Bu çalışmada tarama modellerinden ilgili literatürün incelenmesi ve nitel araştırma yöntemlerinden gözlem ve eser analizi tekniğinden faydalanılmıştır. Yapılan incelemeler doğrultusunda Anadolu Selçuklu mimari yapılarının en önemli parçası olan taç kapılar üzerinde yer alan motif, simge ve sembollerden yola çıkılarak yeni yüzey dekor tasarımları hazırlanmış, baskısı yapılmış ve analiz edilmiştir.