Günümüzde turistlerin tercihleri, daha önce el değmemiş, fiziki ve beşeri coğrafya potansiyeli ile ön plana çıkan, alternatif turizm faaliyetleri açısından zengin kaynaklara sahip sahalara doğru yönelmiştir. Son yıllarda, ülkemize gelen turistlerin kitle turizmine hitap eden sahil kesimlerinden ülkemizin iç kesimlerinde yer alan çeşitli destinasyonlara yönelmeleri değişen bu turist tercihlerinin bir sonucu olarak görülebilir. Türkiye'de, Karadeniz Bölgesi'nde değişen bu turist tercihlerine cevap verebilecek çok sayıda destinasyon yer almaktadır. Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz Bölümü'nde yer alan Gümüşhane ili de, işte bu doğal ve kültürel turistik öğeleri ile alternatif turizm açısından ön plana çıkan illerimizden biridir.
Yurdumuzun jeolojik ve jeomorfolojik şartları bizlere oluşan yeryüzü şekillerinin zenginliği açısından birçok önemli farklılık sunmaktadır. Jeolojik bakımdan genç durumdaki Türkiye'nin yükselti ve eğim şartları jeomorfolojik bakımdan birçok özel şeklin oluşmasına yardım etmiştir. Bu genç arazide oluşan özel şekillerden bir tanesi de akarsuların eğim kırıklıkları üzerinde gelişen şelalelerdir.
Türkiye Alp orojenik dağ kuşağı üzerinde yer alan ve Kuvaterner döneminde günümüz haline yakın bir hal alan oldukça arızalı bir topoğrafyaya sahiptir. Böyle bir topoğrafya üzerinde yer alması Türkiye’de yüksek dağların, derin vadilerin, dik yamaçların görülmesine olanak sağlamaktadır. Bu ortamda birtakım yerşekillerinin oluşması veya süreç içerisinde topoğrafyanın değişmesi de kaçınılmaz bir gerçekliktir. Heyelan set gölleri de böyle dağlık, tepelik, eğim değeri yüksek özetle arızalı topoğrafyalarda oluşmuş göllerdir. Bu göller; topoğrafyadaki özel şartların yardımıyla hareket eden bir kütlenin akarsu yatağının önünü kesmesiyle oluşan doğal su birikim ortamlarıdır. Bayburt - Aşkale arasında Kop dağı üzerinde gerçekleşmiş heyelan kütlesinin bir akarsu yatağının önünü keserek oluşturduğu Kop (Akburak) heyelan set gölü topoğrafik, klimatik ve vejetatif şartları itibariyle hem ülkemizdeki hem de yakın çevredeki set göllerinden farklı özellikler sunmaktadır. Bu gölün oluştuğu saha ve yakın çevresinde literatürde yer alan bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmanın amacı Kop (Akburak) heyelan set gölünü literatüre kazandırmak ve bundan sonra yapılacak çalışmalara öncülük etmektir. Bu çalışmada gölün bu günkü durumu, oluşum şartları, topoğrafyanın hareketliliğine göre gölün kalıcı olup olmayacağı üzerine de değerlendirmeler yapılacaktır. Çalışmanın indisler yardımıyla Türkiye’deki bir heyelan set gölü üzerine yapılan ilk çalışmalardan olması onu bu bakımdan da önemli kılmaktadır. Jeomorfolojik indislerin bu göl örneğinde tutarlılık durumu belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla çalışmada Blokaj, Hapsolmuş (Tutulmuş) Su, Boyutsuz Blokaj, Morfolojik Tıkanma ve Hidromorfolojik Set Gölü Süreklilik indisleri kullanılmıştır. Araştırma için Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile araştırma sahasının 1/25.000 ölçekli topoğrafya haritaları sayısallaştırılmıştır. CBS üzerinden hacim hesaplamaları, havza değerlendirmeleri ve eğim değerleri üzerine analizler yapılmıştır. Bu analizler aynı zamanda Uzaktan Algılama programları (HGM Küre ve Google Earth Pro) ile desteklenmiştir. Arazi çalışmaları sırasında GPS, altimetre, lazermetre ile ölçümler yapılıp fotoğraf makinesi ile fotoğraflar çekilerek veriler elde edilmiştir. Elde edilen bütün bu veriler değerlendirilmek suretiyle Kop (Akburak) heyelan set gölü jeomorfolojik indisler ile yorumlanmıştır. Çalışma alanında yapılan değerlendirmeler sonucunda; Blokaj İndisi, Hapsolmuş (Tutulmuş) Su İndisi, Boyutsuz Blokaj İndisi ve Morfolojik Tıkanma İndisi açısından Kop (Akburak) Gölü Kararsız Oluşmuş Heyelan set gölü sınıfında nitelendirilmiştir. Ancak Hidromorfolojik Set Gölü Süreklilik İndisi açısından ise Süreksizlik Alanı içerisinde sınıflandırılmıştır.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Copyright © 2024 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.