SUMMARYEarly diagnosis and treatment of early caries lesions are the basic tenets of minimally invasive dentistry. One of the key elements of a biological approach is the usage of remineralizing agents, which are great alternative to surgical intervention.This article shows a review of the literature concering materials used for the treatment of early caries lesions. Key words: early caries, remineralizing agents, minimally invasive dentistry. STRESZCZENIEWczesna diagnoza i leczenie plam próchnicowych stanowią podstawę stomatologii minimalnie inwazyjnej. Kluczowym elementem biologicznego podejścia do terapii wczesnych zmian próchni-cowych jest stosowanie preparatów do remineralizacji, będących doskonałą alternatywą dla interwencji chirurgicznej.W pracy przedstawiono przegląd piśmiennictwa dotyczący dostępnych materiałów stosowanych do leczenia próchnicy początkowej szkliwa. Słowa kluczowe: próchnica początkowa, preparaty do remineralizacji, stomatologia minimalnie inwazyjna. WSTĘPRozwój współczesnych metod diagnostyki choroby próch-nicowej tkanek twardych zęba przyczynił się do diagnozowania tej patologii w jej najwcześniejszym stadium -plamy próchnicowej (caries incipiens, macula alba, macula cariosa, ang. early caries lesion).Wczesna zmiana próchnicowa dostrzegalna jest klinicznie jako białe, nieprzezierne, mętne pole, o barwie odróżniającej je od sąsiedniego półprzeziernego szkliwa. Brak połysku jest wynikiem utraty powierzchniowego szkliwa, a biały kolorwewnętrznej porowatości. W tym stadium utrata substancji mineralnych nie może być wykryta, ponieważ szkliwo jest twarde i nie wykazuje ubytku.W środowisku jamy ustnej fizykochemiczna integralność szkliwa zależy od składu chemicznego otaczających je płynów, czyli śliny i płynnej fazy płytki nazębnej. Czynnikami decydującymi o stabilności apatytów szkliwa jest pH oraz stężenie jonów: wapnia, fosforowych i fluorkowych. Przy ekspozycji na kwasy początkowo jony H + wiązane są przez bufory śliny oraz płynu płytki, ale po całkowitym ich wyczerpaniu nastę-puje obniżenie pH. Istotą procesu powstawania białej plamy jest podpowierzchniowa demineralizacja, zachodząca przy pH wodnej fazy w przedziale , -, . Wówczas rozpuszczany jest hydroksy apatyt szkliwa (pH krytyczne , ), a powstaje fluoroapatyt (pH krytyczne , ), tworząc wysoko zmineralizowaną warstwę powierzchniową zmiany, pokrywającą podpowierzchniową demineralizację. Aby powstał fluorohydroksyapatyt, konieczna jest obecność jonów fluorkowych w ślinie [ ]. Wczesna zmiana próchnicowa, obserwowana w mikroskopie skaningowym, wykazuje charakterystyczną budowę i składa się z warstw: powierzchniowej, centralnej, ciemnej i przezroczystej. Pierwsza pokrywa powierzchnię wczesnej zmiany próchnicowej, jest wysoko zmineralizowana i strukturą przypomina zdrowe szkliwo. Objętość porów w tej warstwie wynosi % i taka sama jest utrata substancji mineralnych. Warstwa centralna (body of the lesion) stanowi korpus zmiany, który jest częścią najstarszą i najbardziej aktywną, gdzie objętość porów waha się pomiędzy % obwodowo a % w części...

Undeniably, adhesives play crucial role in modern dentistry. In order to deliver high bonding quality, profound removal of decayed hard tissues is indispensable, along with a healthy tissue preservation. There is a great variety of tools and agents, dentists can use in practice. The most popular among them are certainly dental drill units. However, air abrasion, ultrasonic generators and lasers are also relevant. While selecting the right approach, both advantages and limitations of a particular technique must be considered.

Background. Bell’s palsy is a spontaneous paralysis of the facial nerve (i.e. cranial nerve VII). It presents with muscle weakness leading to facial asymmetry, with a drooping corner of the mouth, loss of the ability to whistle, blink, close the eyelid, purse lips or grin. The forehead on the affected side becomes smooth and the patient is not able to frown or raise eyebrows. Objective. The aim of the study was to evaluate the effect of combined electrophysical and physiotherapeutic methods on accelerating recovery from facial nerve palsy. Material and Methods. The authors describe two cases of Bell’s palsy, treated with simulta-neous application of electrophysical agents, in the form of an extremely low-frequency elec-tromagnetic field (ELF-EMF) and high-energy LED light, and physiotherapy modalities, i.e. proprioceptive neuromuscular facilitation (PNF) and kinesiotaping (KT). Results. After four weeks of electrophysical and physiotherapeutic treatments, a fully satis-factory and stable therapeutic effect was achieved. Conclusions. The interdisciplinary therapy using ELF-EMF + LED combined with PNF and KT treatments proved to be effective in accelerating recovery from facial nerve palsy. Further studies are needed to establish appropriate protocols.

Najważniejszym problemem we współczesnej kariologii jest wczesna diagnostyka zmian próchnicowych, ponieważ tylko szybko wykryta zmiana może być leczona minimalnie interwencyjnie. Na powierzchniach stycznych jest to szczególnie trudne zadanie, m.in. z powodu ich anatomii, późno występu‑ jących dolegliwości bólowych i skąpych objawów klinicznych. Nowoczesne metody diagnostyczne bardzo ułatwiają codzienną pracę lekarza dentysty, często wykrywając zmiany niewidoczne w badaniu wizualnym. Praca stanowi przegląd piśmiennictwa na temat współczesnych metod, które można zastosować do diagnozowania próchnicy powierzchni stycznych.