No abstract

The version in the Kent Academic Repository may differ from the final published version. Users are advised to check http://kar.kent.ac.uk for the status of the paper. Users should always cite the published version of record.

Biyoetik tarihinin önemli isimleri sayılan Fritz Jahr ve Van Rensselaer Potter biyoetiğin kavramsallaşması, sistemleşmesi ve kurumsallaşmasında etkili rol oynamışlardır. Biyoetik, uygulama alanı ve karşılaştığı ahlaki değer sorunları açısından öncelikli olarak tıp alanındaki sorulara cevap bulmaya çalışmıştır. Kavram, süreç içerisinde tıp etiğini kapsamasının ötesinde daha genel bir çerçeveye ulaşma eğilimindedir. F. Jahr biyoetiği, bütün canlılara karşı sorumluluk ve saygı temelinde tanımlarken; Potter, hayatta kalma bilimi olarak özetlemektedir. Kavramın gelişiminde, biyoetik tarihinde önemli rol oynayan kişilerin akademik altyapıları ile o güne ait bilimsel ve teknolojik ilerlemeler belirleyici olurken aynı zamanda bu süreçte, üzerinde düşünülmemiş ve öngörülememiş ahlaki problemlerin ortaya çıkması da onun derinleşmesinde rol oynayan başlıca etkenler arasında sayılabilir.Yaman Örs, biyoetik terimini kavramsal açıdan Türkiye'de tanıtıp farklı kullanımlarıyla yaygınlaşmasını sağlamıştır. Örs terimi en dar anlamıyla tıp etiği ile özdeş olan anlamda kullanırken daha geniş bir kapsamda insan ve öteki canlılar ve nesnelerle olan ilişkiyi ele alan bir kullanıma da işaret ettiğini görmek mümkündür. Bu çalışmada biyoetik kavramının evrimsel sürecinde rol oynayan etkenler ortaya konulurken onun Türkiye'deki yansımaları ve alanyazındaki izleri tartışılacaktır.

In this study, we propose an effective integration of multi criteria decision making methods and Bayesian networks (BN) that incorporates expert knowledge. The novelty of this approach is that it provides decision support in case the experts have partial knowledge. We use decision-making trial and evaluation laboratory (DEMATEL) to elicit the causal graph of the BN based on the causal knowledge of the experts. BN provides the evaluation of alternatives based on the decision criteria which make up the initial decision matrix of the technique for order of preference by similarity to the ideal solution (TOPSIS). We then parameterize BN using Ranked Nodes which allows the experts to submit their knowledge with linguistic expressions. We propose the analytical hierarchy process to determine the weights of the decision criteria and TOPSIS to rank the alternatives. A supplier selection case study is conducted to illustrate the effectiveness of the proposed approach. Two evaluation measures, namely, the number of mismatches and the distance due to the mismatch are developed to assess the performance of the proposed approach. A scenario analysis with 5% to 20% of missing values with an increment of 5% is conducted to demonstrate that our approach remains robust as the level of missing values increases.