This article presents the results of sorghum and pearl millet studies conducted in order to develop the technology of their cultivation as a new forage crops for livestock in arid areas of Kazakhstan. The article presents data on the effect of seeding rates and term of sowing on seeds germination and survival of plants and a crop of verdurous masses of sorghum and pearl millet against the background of watering. The optimal seeding rate and sowing of sorghum and pearl millet in saline soils of rice irrigation systems are determined in terms of the ecological crisis in Aral Sea region, Kazakhstan.

The top cross method for assessing combining ability more economical and less laborious compared to diallel analysis, and also allows the breeder to obtain quite valuable information about the inbred material. In this research, the determination of the general (GCA) and specific (SCA) combining ability of barley (Hordeum vulgare L.) hybrids in two regions of Kazakhstan contrasting in soil and climatic conditions, the role of additive and non-additive genes in the determination of the traits under study has been revealed. It is concluded that the predominance of additive gene interactions in the control of the traits understudying the conditions of the Aral Sea region indicates the possibility of effective selection already in the F2 generation, and in the piedmont zone of the Almaty region, due to the high determination of these traits by dominant genes, it is necessary to differentiate the populations of hybrids, starting from the first generation and further selection shall be carried out in several cycles until the achievement of homozygosity of loci carrying dominant genes. Consequently, the genetic contribution of the additive and non-additive effects of genes to the determination and inheritance of the studied traits significantly depends on the conditions of growing the genotypes of spring barley. Of greatest practical interest are the varieties Rihane, WI2291/Roho/WI2269 from the International Center ICARDA and the variety-tester Odessa 100 (Odessa Selection and Genetic Institute, Ukraine) with high GCA and SCA effects, little dependent on growing conditions, which are recommended to be used as reliable donors in breeding programs.

В статье представлены результаты исследований скрининга образцов ячменя по биологической и агрономической устойчивости к засолению. Исследования показали, что повторный посев ячменя в рисовом севообороте приводит к двукратному увеличению плотного остатка в почве, что позволяет достоверно оценить селекционный материал в результате их дифференциации по уровню солеустойчивости. Авторы рекомендуют широко использовать этот фон в качестве прямых полевых методов оценки селекционного материала на стрессо-устойчивость. В результате проведенного скрининга из 50 сортообразцов ячменя было выделено 37 генотипов с биологической солевыносливостью, однако резко снижавшие свою жизнеспособность в условиях повторного посева ячменя. Из 37 генотипов отличились 13 сортообразцов, обладающие истинной солеустойчивостью, способные сохранять продуктивность в стрессовых условиях. Следует отметить, что выделенные образцы широко используются в качестве тестеров в топкроссных скрещиваниях и обладают широкими донорскими свойствами по многим признакам.

Under the Kyzylorda region, the zonal technology of the tillage system for rice provides for up to 8–10 passes of various units in the same field. The technologies used are often based on the use of obsolete machines, which leads to many negative developments. According to the scheme of field experiments, a traditional plow PLN-5-35 (control) and a swing plow Lemken Juwel 7 have been studied during fall plowing. It was found that the use of the Lemken Juwel 7 swing plow contributed to base on, obtaining the ridges coefficient of 1.09 due to the same size and shape of the layers and their location at the same distance, while in the check this figure was 1.15. The use of the Lemken Juwel 7 swing plow and the Horsch Terrano 4 FX cultivator in the tillage system of meadow-boggy soils for rice in the conditions of the Kyzylorda region contributes to an increase in yield by an average of 0,71 t/ha.

Мақалада агроөнеркәсіптік кешендегі инженерлік-техникалық қамтамасыз ету жүйесі және қазіргі заманғы техникалық қызмет жүйесін ұйымдастыру сұрақтары қарастырылған. Ауылшаруашылығы өндірісінің тиімділігіне әсер етуші басты міндет, ол техникалық қызмет саласын тиімді ұйымдастыру болып табылады. Күріш өнімділігін жаңа техникалық құралдар мен технологияларды қолдану аясын ұлғайту арқылы арттыруға болады. Осы мақсатта Қызылорда облысы аумағында «Еуразия Групп Қазақстан» және «СТ АGRO» дилерлік компаниялары CLAAS, HORSCH, Valley және т.б. жоғары сапалы жабдықтарды сатып алу және оларға қызмет көрсету мәселелерімен бірге жұмыс жасап келеді. Сонымен қатар, «Еуразия Групп Қазақстан» компаниясы «Джон Дир» компаниясының ресми дистрибьюторы ретінде Қазақстанның барлық ауылшаруашылық аймақтарында, ауылшаруашылығы фермерлерін ең заманауи, инновациялық өнімді «Джон Дир» жабдықтарымен және қосалқы бөлшектермен қамтамасыз етуде дилерлік желілерімен және сервистік желілерімен қызмет көрсетуде. Техникалық қызмет көрсетудің одан әрі дамуы технологияны жетілдірумен, оны пайдалануды ұйымдастырумен және қызметтерді тұтынушылармен өзара тиімділік, еңбек бөлінісі принциптерінде және нарықтық қатынастар негізінде қарым-қатынастарды дамытумен байланысты. Машиналарды пайдаланудың халықаралық тәжірибесінде «техникалық қызмет» термині ауылдағы тауар өндірушіге механикаландыру құралдарын сатып алу, сондай-ақ оларды тиімді пайдалану және бүкіл уақыт ішінде жұмыс жағдайында ұстау бойынша көрсетілетін қызметтердің жиынтығы ретінде қарастырылады. Машинаны қолданудың шетелдік және отандық тәжірибесін салыстыра отырып, техникалық қызмет көрсетуді ұйымдастырудың дилерлік түрі өнім өндірушілерді құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету кезеңінде ең тиімді болып табылады.