Said OLGUN * Öz: 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi, Arnavut milliyetçiliğinin gelişimindeki önemli kırılma noktalarından biridir. Bu tarihten sonra bir yandan mensupları tarafından Arnavut kimliğinin benimsenmesine çalışılırken bir yandan da inşası gerçekleştirilen bu kimliğin Avrupa ülkeleri tarafından tanınmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Siyasî ve kültürel alanlarda yoğunlaşan bu faaliyetler çoğu zaman Osmanlı ülkesindeki yükseköğretim kurumlarından mezun olarak devletin çeşitli kademelerinde görev üstlenen Arnavut milliyetçileri tarafından yürütülmüştür ki onlardan biri de Şahin Kolonya'dır. Bu çalışmada Mekteb-i Mülkiyeden mezun olduktan sonra bir müddet öğretmenlik, müdürlük ve kaymakamlık gibi idarî ve mülkî bir takım görevlerde bulunan Şahin Kolonya'nın hayatı ile Arnavut milliyetçiliğine yönelik siyasî ve kültürel faaliyetleri üzerinde durulmuştur. 1901-1908 yılları arasında Sofya'da çıkarmış olduğu Drita isimli gazete dönemin en popüler Arnavutça süreli yayını olmuştur. Meşrutiyetin ikinci defa ilanından sonra Meclis-i Mebusana Görice mebusu olarak giren Şahin Kolonya, Arnavut alfabesinin tespiti için toplanan Manastır Kongresi'nde önemli bir rol üstlenmiştir.

Başvuruda bulundu. Kabul edildi.

Osmanlı Devleti'nde padişahlar için doğum günü kutlamaları yapılması II. Mahmud döneminde başlamıştır. Böylece II. Mahmud'dan VI. Mehmed Vahdeddin'e kadar tahta geçen son yedi Osmanlı padişahı için doğum günü kutlamaları yapılması bir protokol kuralı haline gelmiştir. Söz konusu kutlamaların en belirgin ve dikkat çekici olanları, II. Abdülhamid döneminde gerçekleştirilmiş olanlardır. Bu durumun arkasındaki en önemli nedenlerden biri, Abdülhamid'in otuz üç yıl gibi uzun bir süre tahtta kalmış olmasıyken bir diğeri yapılan kutlamaların bu dönemde yalın, şekilsel uygulamalardan öte bir takım sosyal ve siyasî gayelere yönelik yapılmış olmasıdır. Bu çalışmada II. Abdülhamid için yapılan doğum günü kutlamalarının merkezde, taşrada ve yurtdışında nasıl düzenlendiği ve bunların sosyal ve siyasî yansımalarının neler olduğu üzerinde durulmaya çalışılmıştır.

ÖzAvusturya-Macaristan İmparatorluğu, 1878 yılında Bosna-Hersek'i işgal ettikten sonraki kırk yıl boyunca Arnavutluk coğrafyasıyla yakından ilgilenmiştir. Bu ilgisinin en temel nedeni, Balkan coğrafyasında Panslavizm politikası takip eden Rusya'nın nüfuzunun yayılmasını engellemek ve Rusya'nın güdümünde hareket eden Sırbistan'ın kendisinin Adriyatik'teki hâkimiyetini sarmasını önlemek düşüncesi olmuştur. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun Balkanlarda görev yapan konsolosları, devletin bölgede takip ettiği politikalarının belirlenmesinde ve uygulanmasında oldukça etkin bir rol üstlenmişlerdir. Görevlendirildikleri bölgenin diline hâkim olan konsoloslar, hem konsoloslukta yaptıkları kabullerle hem de yaptıkları seyahatlerle toplumun farklı kesimleriyle irtibat içerisinde olmuşlardır. Böylece, hem hamisi olduklarını iddia ettikleri Katolik Arnavutlarla hem de Müslüman Arnavutlarla iletişim kurmuş ve Arnavut milliyetçiliğinin gelişiminde yadsınamaz bir rol üstlenmişlerdir. Bu çalışmada Arnavutluk coğrafyasında görev yapan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu konsolosların Osmanlı Devleti'nin menfaatlerine zarar veren tutumları, iç işlerine müdahaleye varan davranışları, otoritesini sarsan faaliyetleri ve Osmanlı Devleti'nin bunlara karşı göstermiş olduğu tepkileri ve almış olduğu tedbirler üzerinde durulmuştur.Anahtar Kelimeler: Arnavutluk, Konsolos, İşkodra, Manastır, August Kral, Theodor Ippen. AbstractThe Austro-Hungarian Empire was very interested in Albania's geography for the next forty years after the occupation of Bosnia and Herzegovina in 1878. The main reason for this interest was to prevent the propagation of Russia's influence which followed the Pan Slavism policy in the Balkan geography and the idea to prevent the dominance of Serbia, which acts in the direction of Russia, in Adriatic. Consulates of the Austro-Hungarian Empire in the Balkans played a very active role in the identification and implementation of policies that the state followed in the region. The consuls, who had mastered the language of the region that they were assigned to, were in contact with different sections of the society both by means of receptions in the consulate and traveling. Thus, they had communication with Catholic Albanians, of whom they claimed to be the protector as well as Muslim Albanians and played an undeniable role in the development of Albanian nationalism. In this study the harmful attitudes of the Austro-Hungarian empire consuls, who worked in the territory of Albania, to the interests of the Ottoman State, their behaviors that interfered with internal affairs, activities that shook the state's authority and the reactions of the Ottoman Empire against them and the precautions they took are emphasized.

Bu çalışmada Arnavutlar arasında Bajo Topulli adıyla anılan Bayram Fehmi'nin öğretmenlikten çeteciliğe, çetecilikten kaymakamlığa uzanan yaşam öyküsü hakkında bilgiler verilmiştir. Altmış üç yıllık hayatının çok az bir kısmını Arnavutluk coğrafyasında geçiren Bayram Fehmi, II. Meşrutiyetin ilanından önce yapmış olduğu faaliyetlerle Arnavut milliyetçileri arasında önemli bir yer edinmiştir. Manastır İdadisinde görev yaptığı esnada milliyetçi düşüncelerle kurduğu komite ve bu komiteye bağlı olarak faaliyet gösteren çete, Arnavut milliyetçiliği için oldukça önemli bir yere sahiptir. Öğretmenlikten ayrılarak kurduğu çeteyle Arnavut milliyetçiliği için bir yandan silahlı eylemlerin içerisinde yer alırken bir yandan da Arnavutlar arasında millî duyguların uyanmasını sağlamak için propaganda faaliyetleri yürütmüştür. Meşrutiyetin ilanından sonra tekrar öğretmenliğe dönen Bayram Fehmi, bir müddet sonra mutasarrıf olarak atanmış ve bu görevi 1922 yılına kadar TBMM hükümetlerine bağlı olarak devam etmiştir. 1925 yılında Arnavutluk'a dönen Bayram Fehmi, memleketi Ergiri'de belediye başkanlığı görevinde bulunmuş ve 1930 yılında vefat etmiştir.