Fıkıh usulünün temel konusu olan deliller arasında bir hiyerarşinin olduğu kabul edilir. Kur'an delilinin öncelendiği sıralama genel kabul görse de zamanla sünnet, icmâ ve maslahatın öncelenmesi gerektiği dile getirilmiştir. Bu iddialar anlama yönteminde oldukça önem arz etmektedir. Bu makalede bahsedilen durumu incelemek adına öncelikle ileri sürülen hiyerarşilerde hangi kriterin esas alındığı tespit edilmiştir. Ardından Kur'an ve sünnetin öncelenmesi durumu Hanefî ve Şafiî özelinde mezhepler üzerinden, icmâ ve maslahat delilinin öncelenmesi durumu da bu delillerin mahiyeti üzerinden kanaatleri ortaya koyacak kadar incelenmiş, daha sonra alternatif bir hiyerarşi denemesi ile makale neticelendirilmiştir.

Şâtıbî hicri sekizinci yüzyılda vefat etmesinin ardından uzun bir süre unutulmuş, vefatından yaklaşık beş asır sonra ise kendisi ve özellikle Muvâfakât adlı eseri birçok atıf alarak eserlerde yeniden hayat bulmuştur. Onun popülerlik kazandığı zamanlarda sıklıkla iki iddia dile getirilmiştir: ‘Şâtıbî’nin Muvâfakât’ı ile yeni bir fıkıh usulü eseri telif ettiği’ ve ‘ortaya koyduğu bu yeni usul ile makâsıt / gaye merkezli düşüncenin önemli ve kurucu temsilcilerinden birini teşkil ediyor olması’. Şâtıbî’yi ve Muvâfakât’ı konu alan neredeyse her eserde bir vakıa olarak tekrarlanan ilk iddia makale konumuzu oluşturmaktadır. Bu bağlamda öncelikle Muvâfakât’ın mukaddimelerinden hareketle Şâtıbî’nin fıkıh usulü anlayışı ele alınmış, ardından buradan elde edilen verilerle Muvâfakât yeniden değerlendirilerek, Muvâfakât ile fıkıh usulü ilişkisi incelenmeye çalışılmıştır.