Bu çalışma, Tokat çevresinde yayılış gösteren ve ekonomik bakımdan önem arz eden bazı bitkilerin, etnobotanik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla Erodium cicutarium L. L´HERIT. (Geraniaceae), Fumaria officinalis L. (Papaveraceae), Scandix pecten-veneris L. (Apiaceae), Stellaria media L. VILL. subsp. media L. VILL (Caryophyllaceae), Plantago lanceolata L. (Plantaginaceae), Rumex acetosella L. (Polygonaceae), Tragopogon pratensis subsp. pratensis L. (Asteraceae) olmak üzere toplam 7 takson incelenmiştir. Türler çiçekli dönemlerinde toplanmış, herbaryum örneği haline getirilmiştir. Yapılandırılmış ve yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi kullanılarak yöre halkından bilgiler edinilmiştir. Bu amaçla 297 yöre insanı ile görüşülmüş ve katılımcıların özellikleri belirlenmiştir. Ayrıca, bitkilerin kullanım değerleri (UV) de hesaplanmıştır. Bitkilerin tümü, pişirilerek besin olarak tüketilmektedir. Geleneksel tedavide en fazla kullanılan Stellaria media subsp. media'dır. Bu bitkilerin hemoroid ve mide kanamalarında faydalı olduğu yöre halkı tarafından ifade edilmiştir. Ayrıca Scandix pecten veneris ve Plantago lanceolata' nın ağrı kesici, Rumex acetosella'nın kan şekerini düzenleyici, Erodium cicutarium sindirim sistemi organlarındaki yaraları iyileştirici, Tragopogon pratensis subsp. pratensis'in sindirim sistemini düzenleyici, Fumaria officinalis'in idrar söktürücü olarak geleneksel tedavide kullanıldığı ifade edilmektedir. Ayrıca bahsedilen türlerden çiçeklendikten sonra, hayvan yemi olarak da faydalanılmaktadır.

No abstract

Distributed in Turkey Rumex crispus L., Rumex patientia L., anatomical features of Rumex obtusifolius species were comparatively investigated in this study. For anatomical studies, cross-sections were taken from root, stem and leaf. In addition, superficial sections were taken from the leaf and stomata index and stomata features were determined. Druse crystals were found at the root of the R. obtusifolius. The radial-shaped vascular bundles in the root of R. crispus had 4-5 arms. Glandular hair was found only in the stem of R. obtusifolius. It is also characteristic that vascular bundles were scattered in the stem of this species. There was cuticle in the stem of R. crispus. Stem corner numbers of taxa also differed in terms of species. R. crispus was 10, R. obtusifolius was 8, R. patientia was 14 cornered. The number and type of collenchyma layer in the stem of the species were also different. Outward bulge was detected in the mid vein region in leaf cross-sections of taxa. This bulge was less pronounced in R. crispus and the most prominent in R. obtusifolius. At least the number of stomata was observed on the R. obtusfolius leaf. Leaf epidermis cell walls were wavy in R. patientia. A large number of druse crystals had been identified in the leaves of all species.

Bu çalışma ile tıbbi ve yenilebilir bir bitki olan Rumex acetosella L.'nın morfolojik, anatomik ve mikromorfolojik özellikleri incelenmiştir. Bitkinin kök, gövde, rizom, yaprak ve petiyolünden enine ve yüzeysel kesitler alınmıştır. Bitkinin kökü kırmızı renktedir. Gövde üzerinde de kırmızı çizgiler bulunmaktadır. Yapraklar basit üst yapraklar mızraksı, yaprak kenarları hafif dalgalıdır. Enine kesitlere göre kök sekonder yapıdadır. Gövde enine kesitlerinde öz parankima hücrelerinin kaybolduğu görülmektedir. İletim demetleri etrafında sklerenkima hücreleri yer almaktadır. Taksonun yaprak enine kesitlerinde orta damar bölgesinde iki büyük iletim demeti gözlenmektedir. Mezofil iki sıra palizat, iki sıra sünger parankimasından oluşmaktadır. Elektron mikroskobu görüntülerine (SEM) göre tohum yüzeyinde mumsu bir tabaka bulunmaktadır. Rumex acetosella'nın yaprak yüzeyinde rugose-scrabrate süsler görülmektedir. Meyve yüzeyi ise undulate desenlidir.

In this study, we aimed to reveal the anatomical features of Capsella bursa-pastoris (L.) Medik., a medicinal plant. Samples of C. pastoris taxon were collected from Tokat and its environs in June 2018. The collected samples were placed in 70% alcohol and fixed. Transversal section sections were taken from the root, stem and petiole of the plant for anatomical research. Both transversal section and superficial sections were taken of the leaves by hand. There were 2-3 rows of periderm cells on the outermost part of the root transversal section section of the plant. In the stem transversal section, the collenchyma was in the form of a continuous ring of 7-8 rows, just below epidermis. Sclerenchyma forms an intervascular ring. The epidermis cells on the lower and upper surfaces of the leaf were single-row. The leaves were bifacial type. Palisade parenchyma cells were in 1-2 rows. The sponge parenchyma was 3-4 stratified The epidermal cell edges of the lower surface of the leaf of C. bursa-pastoris were wavier than the upper surface cell edges. Stomata were anisocytic. The vascular bundle in the petiole mid-vessel region of the taxon was large and 4-5 of them. The vascular bundles were surrounded by a sclerenchymatic scabbard. The petiole epidermis was monolayer and had cuticle on the surfaces. The fruit of the taxon was heart-shaped and had a striate pattern. Seed shape was elliptical, striate-undulate cell shaped, cell wall thickening was very pronounced. Ornamentations were reticulate. Wax was observed on the abaxial and adaxial surface of the leaf. Corolla surface showed very intense longitudinal cuticular folds. Sepal surface had plenty of sail-shaped papillae. As a result, the root, stem, leaf anatomical features, and fruit, seed, leaf sepal and petal micromorphological features of C. bursa-pastoris had been revealed in detail.