Εισαγωγή: Στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), η ικανότητα πρόβλεψης της έκβασης μέσω των ειδικών συστημάτων με ακρίβεια και εγκυρότητα είναι πολύ χρήσιμη, καθώς έχει πολλές εφαρμογές στην κλινική πράξη. Στην βιβλιογραφία συστήνονται πολυάριθμες νέες μεταβλητές που φαίνεται να επηρεάζουν την τελική έκβαση των ασθενών και θα μπορούσαν δυνητικά να συμπεριληφθούν στα νέα προγνωστικά συστήματα που θα δημιουργηθούν στο μέλλον, με σκοπό να έχουν καλύτερη προγνωστική ικανότητα. Σκοπός: Ο κύριος σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η δημιουργία και αξιολόγηση τριών νέων προγνωστικών συστημάτων πρόβλεψης της θνησιμότητας των ασθενών της ΜΕΘ, χρησιμοποιώντας δεδομένα από το πρώτο 24ωρο της παραμονής τους σε αυτή. Τα τρία προγνωστικά συστήματα αφορούν στα τρία διαφορετικά είδη εκβάσεων: 1) θάνατος στη ΜΕΘ, 2) θάνατος στο νοσοκομείο και 3) θάνατος στο νοσοκομείο μόνο για τους ασθενείς που έχουν ήδη πάρει εξιτήριο από τη ΜΕΘ. Οι επιμέρους στόχοι ήταν: α) η σύγκριση της απόδοσης των νέων συστημάτων με τα ευρέως χρησιμοποιούμενα συμβατικά υπολογιστικά συστήματα πρόγνωσης και β) να αναδειχθούν οι παράγοντες κινδύνου που επηρεάζουν την τελική έκβαση των ασθενών στη ΜΕΘ. Υλικό και Μέθοδος: Πρόκειται για προοπτική, μη πειραματική μελέτη παρατήρησης σε μία παθολογική/χειρουργική, πολυδύναμη, πανεπιστημιακή ΜΕΘ ενός γενικού νοσοκομείου της Αττικής. Συνολικά μελετήθηκαν 436 ασθενείς που εισήχθησαν διαδοχικά στη ΜΕΘ, για το χρονικό διάστημα: Ιανουάριος 2012 - Ιούλιος 2013. Για τη συλλογή των δεδομένων αναπτύχθηκε ειδική φόρμα καταγραφής των δημογραφικών και κλινικών χαρακτηριστικών των ασθενών καθώς και ο κλινικοεργαστηριακός έλεγχος του πρώτου 24ώρου στη ΜΕΘ και η εκτίμηση της βαρύτητας της νόσου και του φόρτου νοσηλευτικής εργασίας, με βάση τα συστήματα: APACHE II (acute, physiology, age, chronic), SAPS III (Simplified Acute Physiology Score), SOFA score (Sepsis-Related Organ Failure Assessment), Κλίμακα Γλασκώβης (Glasgow Coma Score, GCS), TISS-28 (Therapeutic Intervention Scoring System) και NAS (Nursing Activity Score). Μόνο για τις δύο πρώτες εκβάσεις, το αρχικό δείγμα χωρίστηκε σε δύο υποσύνολα: στο δείγμα ανάπτυξης (Ν=400 ασθενείς) και στο δείγμα αξιολόγησης (Ν=36 ασθενείς). Από το δείγμα ανάπτυξης δημιουργήθηκαν τα νέα τελικά μοντέλα, ενώ από το δείγμα αξιολόγησης αξιολογήθηκε η απόδοση των μοντέλων αυτών για την ακριβή πρόβλεψη του θανάτου. Για τη δημιουργία των νέων συστημάτων και στις τρεις περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι πολλαπλής λογιστικής παλινδρόμησης. Αποτελέσματα: Δημιουργήθηκαν τρία τελικά μοντέλα πρόβλεψης του θανάτου σε ασθενείς ΜΕΘ, για τα τρία είδη των εκβάσεων: 1) Το νέο τελικό μοντέλο πρόβλεψης του θανάτου στη ΜΕΘ, είναι ένα πρωτότυπο, απλό και εύχρηστο εργαλείο, που αποτελείται από 12 μεταβλητές. Φαίνεται να έχει καλύτερη απόδοση (ROC AUC=0,85, SMR=1,25), σε σχέση τα συμβατικά προγνωστικά συστήματα (APACHE II: AUC=0,76, SMR=2,50, SAPS III: AUC=0,76, SMR=1,50) καθώς και καλύτερη προγνωστική ικανότητα (προβλεπόμενη θνησιμότητα: 41,63±31,61, παρατηρούμενη θνησιμότητα: 41,67%). 2) Το νέο τελικό μοντέλο πρόβλεψης του συνολικού θανάτου στο νοσοκομείο αποτελείται από 11 μεταβλητές. Φαίνεται να έχει καλύτερη διακριτική ικανότητα (ROC AUC=0,80, SMR=0,85) σε σχέση με συμβατικά προγνωστικά συστήματα (APACHE II: AUC=0,78, SMR=1,13, SAPS III: AUC=0,77, SMR=0,94) και επιτυγχάνει ικανοποιητική προγνωστική ικανότητα (προβλεπόμενη θνησιμότητα: 55,25±32,24, παρατηρούμενη θνησιμότητα: 47,22%). Όσον αφορά στο SOFA (ROC AUC=0,81, SMR=0,85), παρόλο που αυτό παρουσιάζει ελαφρώς καλύτερη απόδοση από το νέο σύστημα, δεν είναι τόσο ειδικό στην εκτίμηση της βαρύτητας της νόσου και στην πρόβλεψη της έκβασης, αλλά στην εκτίμηση της οργανικής δυσλειτουργίας. 3) Το νέο τελικό μοντέλο πρόβλεψης της νοσοκομειακής θνησιμότητας για τους ασθενείς που έχουν εξέλθει της ΜΕΘ είναι ένα πολύ απλό και εύχρηστο εργαλείο και αποτελείται από 7 μεταβλητές. Φαίνεται να έχει καλύτερη προσαρμογή (ROC AUC=0,85, SMR=1,62) σε σχέση τα συμβατικά προγνωστικά συστήματα (APACHE II: AUC=0,75, SMR=3,52, SAPS III: AUC=0,80, SMR=4,00) καθώς και καλύτερη προγνωστική ικανότητα (προβλεπόμενη θνησιμότητα: 20,67±22,14, παρατηρούμενη θνησιμότητα: 20,69%). Ωστόσο, αυτά τα αποτελέσματα δεν είναι τόσο αξιόπιστα, καθώς το μοντέλο αυτό δεν αξιολογήθηκε με ξεχωριστό δείγμα αξιολόγησης, λόγω του μικρού μεγέθους δείγματος και χρήζει περαιτέρω αξιολόγησης. Συμπεράσματα: Τα νέα μοντέλα που αναπτύχθηκαν είναι αρκετά απλά, εύχρηστα και πρωτότυπα εργαλεία, καθώς στα δύο από αυτά περιλαμβάνεται για πρώτη φορά ο ρυθμός μεταβολής της συγκέντρωσης του γαλακτικού οξέος στον ορό του ασθενούς κατά την πρώτη ημέρα παραμονής του στη ΜΕΘ. Φαίνεται ότι τα νέα αυτά μοντέλα ταιριάζουν καλύτερα στον τοπικό πληθυσμό των ασθενών που νοσηλεύονται στη δική μας ΜΕΘ, καθώς έχουν καλύτερη απόδοση και προγνωστική ικανότητα από τα συστήματα APACHE II, SAPS III και SOFA. Προς το παρόν, τα νέα μοντέλα φαίνονται να είναι καλύτερα από τα συμβατικά και αρκετά αξιόπιστοι δείκτες της θνησιμότητας, παρά τους διάφορους περιορισμούς της μελέτης. Προτείνεται επιπλέον μελλοντική έρευνα με σκοπό την αξιολόγηση τους με μεγαλύτερο μέγεθος δείγματος αξιολόγησης προκειμένου να επικυρωθούν και να χρησιμοποιηθούν και σε άλλες ΜΕΘ.
