51Xây dựng phương pháp định tính, định lượng hoạt chất ent- 7-hydroxy-15-oxokaur-16-en-18-yl Nhận ngày 3 tháng 4 năm 2017 Chỉnh sửa ngày 27 tháng 4 năm 2017; Chấp nhận đăng ngày 14 tháng 6 năm 2017Tóm tắt: Hợp chất ent-7β-hydroxy-15-oxo kaur-16-en-18-yl acetat (CT1) là thành phần chính của dược liệu chỉ được tìm thấy duy nhất trong loài Croton tonkinensis Gagnep. và có nhiều tác dụng dược lý quan trọng nên có thể coi là hoạt chất đặc trưng cho loài này. Tuy nhiên, Dược điển Việt Nam IV (2009) có quy định việc định tính dược liệu khổ sâm cho lá theo dược liệu đối chiếu mà chưa sử dụng chất CT1 làm chất đánh dấu. Kết quả của nghiên cứu này cho biết có thể sử dụng sắc ký lớp mỏng và sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) để định tính chất CT1 trong dược liệu khổ sâm cho lá. Nghiên cứu cũng đã xây dựng được qui trình định lượng hợp chất CT1 trong dược liệu khổ sâm cho lá bằng kỹ thuật RP-HPLC và đã thẩm định các thông số cần thiết theo hướng dẫn chung của EMA. Kết quả định lượng chất CT1 trong một số mẫu khổ sâm thu hái tại miền Bắc cho thấy hàm lượng chất này trong lá là 0,507-1,274%, trong cành non là 0,318-0,461% và trong cành già là 0,135-0,176%, gợi ý rằng nên thu hái lá để thu được mẫu có hàm lượng CT1 cao, dược liệu có thể có tác dụng tốt nhất. Các kết quả thu được gợi ý có thể sử dụng chất đối chiếu CT1 cho việc nâng cấp tiêu chuẩn hóa và kiểm nghiệm dược liệu khổ sâm cho lá trong chuyên luận Dược điển Việt Nam.Từ khóa: Crotonis tonkinensis, ent-7β-hydroxy-15-oxo kaur-16-en-18-yl acetat (CT1), reference compound, qualitative and quantitative analysis.

Tóm tắt: Vỡ xương sọ là tổn thương hay gặp trong các vụ tai nạn giao thông đường bộ, giám định Y-Pháp được thực hiện nhằm xác định nguyên nhân tử vong và cơ chế gây thương tích. Nghiên cứu được thực hiện tại khoa Giải phẫu bệnh -Pháp Y bệnh viện Việt Đức trong thời gian từ 01/01/2013 đến 30/8/2015 trên 100 nạn nhân tử vong do TNGTĐB có tổn thương vỡ xương sọ. Nạn nhân nhỏ tuổi nhất là 8 tuổi, nạn nhân lớn tuổi nhất là 78 tuổi. Độ tuổi trung bình là 28.5 tuổi, gặp nhiều nhất là nạn nhân 22 tuổi. Nam giới chiếm đa số (74%), nữ giới chiếm 26%, vỡ xương thành nhiều mảnh chiếm tỷ lệ 14,51%, vỡ xương hình đường thẳng là 36,29%. Tổn thương vỡ xương bên đối diện là 13,71%. tổn thương xương thái dương là 32,65% và 30,61% có tổn thương xương nền sọ.Từ khóa: Tai nạn giao thông, chấn thương sọ não, vỡ xương sọ, vỡ xương bên đối diện, giám định Pháp y. Đặt vấn đề *Vỡ xương sọ là sự phá huỷ tại một hoặc nhiều xương sọ, là tổn thương hay gặp trong các vụ tai nạn giao thông đường bộ (TNGTĐB). Trong chấn thương sọ não nặng, mảnh xương vỡ có thể bị di chuyển và làm tổn thương mạch máu ở màng não hoặc xé rách màng não dẫn đến chảy máu hoặc tổn thương não, muộn hơn nữa có thể gây nhiễm trùng, động kinh, mất trí sau chấn thương… Chức năng của giám định Y-Pháp (GĐYP) trong các vụ TNGT là xác định nguyên nhân tử vong, cơ chế gây thương tích, dựng lại hiện _______ * Tác giả liên hệ. ĐT.: 84-945963399.Email: drlshung@gmail.com https://doi.org/10.25073/2588-1132/vnumps.4056 trường vụ tai nạn và nghiên cứu đặc điểm tổn thương của những nạn nhân tử vong nhằm tìm ra những biện pháp phòng tránh TNGT phù hợp nhất, đồng thời giúp các thầy thuốc lâm sàng trong chẩn đoán, hồi sức cấp cứu, tiên lượng và điều trị những người bị tai nạn được tốt hơn. Tuy nhiên trên thực tế ở nước ta, việc khám nghiệm tử thi không phải lúc nào cũng thuận lợi do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, dẫn đến chất lượng giám định không cao, đã có nhiều vụ việc giám định viên không giải thích được cơ chế hình thành dấu vết thương tích và nguyên nhân tử vong của nạn nhân, do vậy đã gây không ít khó khăn cho công tác điều tra xét xử và đặc biệt là góp phần tìm ra những nguyên nhân và giải pháp nhằm làm giảm bớt số vụ tai nạn giao thông.