Virgin Reserve "Lom" is one of the three protected areas of this rank in Bosnia and Herzegovina and the most conserved part of the forest of beech fir and spruce ass. Piceo-Abieti-Fagetum in the wider area. Previous research of flora in the Reserve was partial, within the more widely formulated themes. During the research in 2005 and 2006, in the area of the Reserve (298 ha) the authors identified the biodiversity of 81 species fungi, 6 lichens 50 mosses, 17 ferns and 233 flowering plants

Među zapadnobosanskim gorama planina Klekovača zauzima posebno mjesto. Idući od Cincara u zapadnoj Bosni sve do Snežnika u Sloveniji, ona predstavlja najvišu planinu sjeverozapadnih Dinarida (Slika 1), gradeći moćan, 20 km dug, relativno uzak greben sa 1961 m visokim najvišim vrhom (Velika Klekovača). Jači mediteranski uticaj, koji dolinom Une i Unca prodire u ovdašnje dinarske planine, gubi se na južnim stranama susjedne Lunjevače, a njegov uticaj jasno se odražava kroz neke karakteristične vegetacijske tipove na ogoljelim padinama pomenute planine prema Drvaru. Sa sjeverne strane klekovačkog grebena prostire se masivni Grmeč, čije visinsko zoniranje vegetacije već odaje dominaciju umjereno kontinentalne u odnosu na (sub)mediteransku klimu (Brujić & Stanivuković, 2012). Skoro cijeli gorski pojas Klekovače predstavlja nepregledno prostranstvo mješovitih šuma bukve, jele i smrče (Slika 5), samo tu i tamo ispresijecano šumarskim naseljima ili manjim selima i rijetkim, ali prostranim, gorskim livadama krčevinama. Ove klimatogene šume na visokim južnim padinama UVOD / INTRODUCTIONIzvod U radu je sistematski prikazana flora planine Klekovača u zapadnoj Bosni i Hercegovini na osnovu objedinjenih višegodišnjih istraživanja autora i dostupne te kritički obrađene literaturne građe. Osim prikupljanja i obrade ovih podataka važan dio metodologije istraživanja sastojao se u rekonstrukciji puteva svih botaničara i fitocenologa, koji su od kraja 19. vijeka istraživali ovu planinu i ostavili pisanu dokumentaciju. Na ukupno 174 lokaliteta, na kojima je bilježena flora i sakupljen obilan herbarski materijal, utvrđeno je da vaskularna flora planine Klekovače na prikazanom obuhvatu broji 812 taksona do nivoa podvrste, svrstanih u 97 familija. Od ukupnog broja taksona 503 je bilo od ranije poznato iz literature, od čega 21 nije potvrđeno, dok je 309 prvi put registrovano za područje Klekovače. Vrsta Glyceria striata (Lam.) Hitchc. navodi se kao nova pridošlica u flori Bosne i Hercegovine, dok je za vrstu Monarda didyma L. prvi put registrovano da se subspontano širi na teritoriji Balkanskog poluostrva. Za svaki zabilježeni takson navedeni su svi lokaliteti sa koordinatama. Posebna pažnja posvećena je problematici taksonomije nekih kompleksnih rodova (Aconitum, Campanula, Eleocharis, Festuca, Heliosperma i Potentilla), kao i najznačajnijim rijetkim i ugroženim biljnim vrstama.