This study aimed to determine optimum conditions of the ultrasound assited extraction (UAS) parameters for different solvent types by using response surface methodology (RSM) and Box-Behnken design. The model parameters namely, time, temperature and ultrasound power significantly affected TPC value of the propolis extract (P < 0.05). The optimum process parameters were determined as 2.95 min, 58.61 °C and 615.26 W for ethanol, 3 min, 60°C and 580 W for dimethyl sulfoxide (DMSO), 3 min, 59 °C and 591 W for Propylene glycol (PG) and 2.70 min, 59.19 °C and 591.73 W for distilled water (DW). The extracts obtained from optimum conditions were compared with conventional solvent extraction methods (CSE). The chrysin was determined as a major phenolic compound and its value significantly differed based on the extraction and solvent types (P < 0.05). This study suggested that the ethanolic extracts obtained from UAS could be used as natural antimicrobial and antioxidant source.

Z. Bakkaloğlu) 0 212 383 45 72 0 212 383 45 71 ÖZ Arıcılıktan elde edilen doğal bir biyolojik ürün olan propolis antibakteriyel, antifungal, antiviral, antitümoral ve anestezik aktivite dahil olmak üzere birçok yönüyle dikkat çekmektedir. Ayrıca çok düşük toksisiteye sahip olması nedeniyle sağlık, gıda, kozmetik gibi sanayi dallarında hammadde olarak kullanılmaktadır. Sektörlerin kullanım amacına bağlı olarak ekstrakte edilmesi gereken propolis için farklı çözücüler tercih edilmektedir. Kullanılan çözücülerin farklı olması propolisin fonksiyonel özellikleri üzerine etki etmektedir. Propolisin farklı çözücülerle ekstraksiyonu toplam fenolik bileşen içeriği, antioksidan kapasitesi ve antimikrobiyal özelliklerinde farklılıklara neden olmaktadır. Bu derlemede, propolis ekstraktlarında kullanılan farklı çözücüler ve bu çözücülerin propolisin toplam fenolik bileşen, antioksidan kapasitesi ve antimikrobiyal üzerine etkileri tartışılmıştır. ABSTRACTPropolis, a natural biological product obtained from beekeeping, attracts attention in many aspects including antibacterial, antifungal, antiviral, antitumoral and anesthetic activity. It is also used as a raw material in health, food and cosmetic industries because of its low toxicity. Different solvents are preferred for the extraction of propolis depending on the intended use of the sectors. The different solvents may have an effect on the functional properties of propolis. Extraction of propolis with different solvents may result in differences in the total phenolic content, antioxidant capacity and antimicrobial properties. In this review, different solvents used in propolis extracts and their effects on the total phenolic content, antioxidant capacity and antimicrobial properties of propolis are discussed. GİRİŞFonksiyonel birer gıda ürünü olan bal ve diğer arı ürünleri son yıllar da arıcılığa verilen önemle beraber öne çıkmaktadır. Arı ürünleri; bal, polen ve arı ekmeği gibi doğrudan insan gıdası olarak tüketilen arı sütü, propolis gibi işlenerek insan gıdası olarak tüketilenler ve arı zehri, bal mumu gibi doğrudan insan gıdası olarak tüketilmeyen olmak üzere üç gruba ayrılabilir [1].Arıcılık ürünlerinin Çin kitabelerinde ve Mısır'daki yazılı kaynaklarda milattan önce ve sonraki dönemlerde hastalıkların tedavi edilmesinde kullanıldığı belirtilmektedir [2]. Günümüzde ise arıcılık ürünlerinin (bal, polen, propolis, arı ekmeği, arı zehri, bal mumu)

Bal ve arı ürünlerinden biri olan polen arılar için önemli besin kaynaklarındandır. Polen özellikle ergin, yaşlı ve larva dönemindeki arıların beslenmesinde protein, vitamin ve mineral madde gibi ihtiyaçlarının karşılanması için kullanılmaktadır. Polen içerisindeki protein oranı ile arıların beslenmesinde temel protein ihtiyacını karşıladığı için kovana yeterli düzeyde alınmalı ve uygun şartlarda depolanmalıdır. Arı poleni insan sağlığı için besleyici ve terapötik özelliklere sahiptir. Apiterapide, ilaç sanayinde, gıda endüstrisinde, arı yetiştiriciliğinde, hayvan yemi olarak, kozmetik sanayinde ve polinasyon çalışmaları gibi geniş bir kullanıma sahip arı poleninin fonksiyonel etkileri henüz tam olarak bilinememektedir. Arı poleninin teknik açıdan fonksiyonel gıda maddesi olarak olası kullanımı, fiziksel, kimyasal ve teknofonksiyonel özelliklerinin bilinmesine bağlıdır. Ancak arı polenlerinin çeşitli alanlarda kullanımında bu etkileri gözardı edilmektedir. Bunun nedeni arı polenlerinin toplandığı mevsim ve bölgeye bağlı olarak protein içeriğinin değişmesi ve bu değişimin polen proteinlerinin fonksiyonel özellikleri üzerine etkilerinin net şekilde ortaya konmamasıdır. Bu derleme ile literatür bilgileri ışığında, arı poleni proteinleri ve sahip oldukları fonksiyonel özelliklere temel oluşturulmuş ve daha fazla araştırma yapılmasına dikkat çekilmesi hedeflenmiştir.

Dünyanın tek pazar haline geldiği günümüz piyasa koşullarında AR-GE (araştırma-geliştirme) faaliyetleri gıda sektörü açısından büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada Türkiye gıda endüstrisinde AR-GE faaliyetlerinin mevcut durumunun belirlenmesine ve AR-GE faaliyetlerinin geliştirilmesine yönelik paydaşlar düzeyinde yapılması gereken aksiyonların belirlenmesi amaçlanmıştır. Türkiye gıda sanayi genelinde 127 firmanın katılımıyla bir anket çalışması yapılmış, elde edilen veriler Microsoft Excel ve SPSS analiz programları kullanılarak değerlendirilmiştir. Sonuçlara göre, Türkiye gıda endüstrisindeki firmaların %35'inin AR-GE faaliyeti yürüttüğü belirlenmiştir. AR-GE faaliyeti yürüten firmaların çeşitli AR-GE desteklerinden faydalandıkları, bunlardan kendi öz kaynaklarından AR-GE'ye pay ayıranların ticarileşen çıktılar açısından daha başarılı oldukları belirlenmiştir. Firmaların AR-GE faaliyetlerinde ve AR-GE destek ve teşviklerinin başvuru, değerlendirme, yürütme aşamasında karşılaştıkları zorluklar ve sorunlar belirlenmiştir. Bu sorunlar, firmaların ve destek veren kurumların alacağı önlemler ve aksiyonlar ile çözülerek gıda endüstrisindeki AR-GE faaliyetleri nitelik ve nicelik olarak iyileştirilebilir.