Abstract. Water saving was and remains an acute problem in places with water scarcity and inaccessibility. In order to solve this problem, drip irrigation started to be used in many countries, and for the first time, in Kazakhstan, there were used cultures that consume water sufficiently in large quantities such as rice and soybean. Ways of irrigation have significant effect on elements of structure of a rice and soybean crop. Drip irrigation with a two-row tape way of crops forms essentially distinct structure of a rice crop in comparison with usual technology of cultivation of rice and soybean. Rice (Оryza sativa L.) and soybean (Glycine Max L. Merr.) crops were grown in 2013-2016 to determine effect of drip irrigation in the different variants water levels on growth and productivity under conditions of the south-east of Kazakhstan. In result of three years of researches on studying of rice and soybean drip irrigation efficiency were made the following conclusions: Drip irrigation (Di) with application of the mulching film promotes emergence of early and amicable shoots of rice and soybean, intensive growth and development of plants, productivity increase. Drip irrigation with use of the mulching film at 8-10 times reduces a contamination of crops of rice that allows to exclude application of manual use, mechanical and chemical processing of crops. Use of the mulching film under rice drip irrigation promotes creation of the favorable nitric mode of the soil with big accumulation of ammoniac and nitrate nitrogen and mobilization of motile phosphorus. The best way of rice crops under drip irrigation is 2-row tape crops with distance between tapes of 70 cm and a row-spacing in a tape of 30 cm. At the same time the drip tape keeps within row-spacings in a tape. Comparison of the productivity of soybean varieties showed that productivity in variants with mulch far exceeded variants without mulching.

The article presents the results of field studies on the productivity and quality of sugar beet depending on drip irrigation techniques and modes, sowing technology, as well as mineral fertilizers application rates and timing. The article presents also conducted agro-economic assessment of sugar beet cultivation efficiency under drip irrigation on light chestnut soils of the Southeast of Kazakhstan.

News of the National Academy of sciences of the Republic of Kazakhstan 2 Б а с р е д а к т о р НҰРҒОЖИН Талғат Сейітжанұлы, медицина ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА корреспондент мүшесі (Алматы, Қазақстан) H = 10 РЕДАКЦИЯ АЛҚАСЫ: БЕРСІМБАЕВ Рахметқажы Ескендірұлы (бас редактордың орынбасары), биология ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі (Алматы, Қазақстан) H = 12 ЖАМБАКИН Қабыл Жапарұлы (бас редактордың орынбасары), биология ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі (Алматы, Қазақстан) H = 2 БИСЕНБАЕВ Амангелді Қуанышбайұлы, биология ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі (Алматы, Қазақстан) H = 7 ХОХМАНН Джудит, Сегед университетінің фармацевтика факультетінің фармакогнозия кафедрасының меңгерушісі, жаратылыстану ғылымдарының пәнаралық орталығының директоры (Сегед, Венгрия) H = 38 РОСС Самир, PhD докторы, Миссисипи университетінің өсімдік өнімдерін ғылыми зерттеу ұлттық орталығы Фармация мектебінің профессоры (Оксфорд, АҚШ) H = 35 ФАРУК Асана Дар, Хамдард Аль-Маджида шығыс медицина колледжінің профессоры, Хамдард университетінің Шығыс медицина факультеті (Карачи, Пәкістан) H = 21 ТОЙШЫБЕКОВ Мәкен Молдабайұлы, ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі (Алматы, Қазақстан) H = 2 САҒИТОВ Абай Оразұлы, биология ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі (Алматы, Қазақстан) H = 4 ХУТОРЯНСКИЙ Виталий, философия докторы (Ph.D, фармацевт), Рединг университетінің профессоры (Рединг, Англия) H = 40 БЕНБЕРИН Валерий Васильевич, (бас редактордың орынбасары), медицина ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі, Қазақстан Республикасы Президенті Іс Басқармасы Медициналық орталығының директоры (Алматы, Қазақстан) H = 11 ЛОКШИН Вячеслав Нотанович, ҚР ҰҒА академигі, медицина ғылымдарының докторы, профессор, "PERSONA" халықаралық клиникалық репродуктология орталығының директоры (Алматы, Қазақстан) H = 8 СЕМЕНОВ Владимир Григорьевич, биология ғылымдарының докторы, профессор, Чуваш республикасының еңбек сіңірген ғылым қайраткері, морфология, Акушерлік және терапия кафедрасының меңгерушісі, "Чуваш мемлекеттік аграрлық университеті" Федералдық мемлекеттік бюджеттік жоғары білім беру мекемесі (Чебоксары, Чуваш Республикасы, Ресей) H = 23 ЩЕПЕТКИН Игорь Александрович, медицина ғылымдарының докторы, Монтана штаты университетінің профессоры (АҚШ) H = 27 «ҚР ҰҒА Хабарлары. Биология және медициналық сериясы».

Елімізде құмай дақылы сияқты құрғақшылыққа төзімді, жоғары өнімді дақылдарды өндіру және оларды енгізу климаттың өзгеруі мен жауын-шашынның азаюына байланысты ең тиімді шешім болып табылады. Экологиялық-географиялық шығу тегі әртүрлі құмай генотиптерін экологиялық сорт сынау мал шаруашылығының ғана емес, сонымен қатар жеке шаруашылық жүргізуші субъект қызметінің басқа да бағыттарының экономикалық тиімділігін арттыруға қабілетті жемшөп өндірісіндегі тиімділігіжоғары бағыт болып табылады. Жасыл биомассаның жоғары өнімділігі және құмайдың құрғақшылыққа төзімділігі оларды Қазақстанның көптеген аумақтарында кеңінен өсіруге мүмкіндік береді. Зерттеу нысаны бойынша экологиялық-географиялық шығу тегі әртүрлі (Қазақстан, Ресей, Үндістан, Өзбекстан және басқа да елдер) құмайдың 225 генқорлары Қазақстанның оңтүстікшығыс аумағының суармалы жағдайында, батыс және солтүстік аумақтарының тәлімі жағдайдарында сыналды. Оңтүстік-шығыс Қазақстанның суармалы жағдайында гектарына 70 т астам, Батыс Қазақстанның тәлімі жағдайында гектарына 40 т дейін және Солтүстік Қазақстанның тәлімі жағдайында құмайдың көк балаусасы бойынша гектарына 50 тоннаға дейін өнімділік алуға болады, сонымен қатар құмай дақылдарын Қазақстанның көптеген аумақтарында өндіріске енгізіп, егістерінің кеңінен таралуына мүмкіндік береді.