UVODPoslednjih godina, postoji trend porasta od 50% u potrošnji struje i gasa i smanjenje u potrošnji nafte i ostalih energenata (ugalj i drvo) za 27% i 57%. Ovaj porast će se nastaviti ukoliko se ne preduzmu potrebne mere poboljšanja energetskog potencijala građevin-skih objekata.Stambene zgrade zauzimaju najveći deo potrošnje energije građevinskog sektora. Domaćinstva uglavnom koriste energiju za grejanje, hlađenje, grejanje vode, kuvanje i rad kućnih aparata. Nestambeni objekti troše različite količine energije u zavisnosti od njihove namene. U radu su prikazani mogući načini poboljšanja energetske efikasnosti novoizgrađenih i postojećih stambenih zgrada kroz primenu urbanističkih, građevinsko-arhitektonskih i regulatornih mera. u zgradama, sa apekta prostornog planiranja, relevantni su parametri: klimatski uslovi lokacije; orijentacija i namena zgrada; mogućnosti korišćenja obnovljivih izvora energije.Urbanističke mere za postizanje energetske efikasnosti zgrada baziraju se na principu pasivnog koriš-ćenja solarne energije.Upotrebom sunčeve energije uz pomoć pasivnih solarnih sistema treba povećati toplotne dobitke u zgradama zimi, i sistemima termičke kontrole sprečiti prekomeran upad sunčevog zračenja u zgradu leti.Pri novoj parcelaciji pozicioniranje parcele i zgrade treba prilagoditi principima projektovanja energetski efikasnih zgrada u meri u kojoj urbanistički uslovi to dozvoljavaju. Najpogodniji oblik parcele je pravougaoni, koji je širom stranom pozicioniran u pravcu istok-zapad i užom stranom u pravcu sever-jug (slika 1) [1,2,3].Urbanističke mere obuhvataju takođe i pravilan izbor orijentacije zgrade u odnosu na oblik i konfiguraciju lokacije i parcele.Na ravnim terenima višespratne zgrade treba pozicionirati na severnoj, a niže objekte na južnoj strani lokacije (slika 2).

Most of the artificial assembly that surrounds us is made through a series of processes, and the finalised objects emerge from an operation of multitude of devices. Since each space carries with it something of the being that designed it, every artefact hides some technical invention. The general trend of market uniformity, technological mass, and a constant flow of materials that stimulate our senses, reduces our ability to consider alternatives and possible deviations from the omnipresent. One of the potentials of education is to slow down the process and draw our attention to a material world. Material world itself can be considered from two sides: as a structural matter or as a conceptual strategy. In such a way, the material character of architecture and concentration on the matter becomes a substantive medium of design.