A 36-year-old woman was found to have a low morning ACTH concentration despite a history of Addison's disease. Past medical history: At the age of 23 years the subject developed Graves's disease, which was treated with radioiodine. At about the same time, she claimed to have two episodes of pancreatitis treated with cholecystectomy. About seven months later she was euthyroid on L-thyroxine (TSH 1.51 mIU/mL) but was admitted with hypotension, hyponatraemia (sodium 109 mmol/L), and low morning cortisol (119 nmol/L
StreszczeniePrezentujemy przypadek 36-letniej pacjentki z chorobą Addisona, u której stwierdzono niskie poranne stężenie ACTH. Wywiad chorobowy: w wieku 23 lat pacjentka była poddana radiojodoterapii z powodu choroby Gravesa i Basedowa. Siedem miesięcy póź-niej została przyjęta do szpitala z powodu hipotonii z towarzyszącą hiponatremią (sód 109 mmol/l) i niskim porannym stężeniem kortyzolu (119 nmol/l). Dalsze badania potwierdziły rozpoznanie pierwotnej niewydolności kory nadnerczy. Oznaczone wówczas stężenie ACTH było wysokie i wynosiło 779 pg/ml (N: 0-60 pg/ml). Dziewięć lat później pacjentka została przyjęta do kliniki z powodu znacznego osłabienia. W badaniu przedmiotowym nie obserwowano ciemnego zabarwienia skóry, wartości ciśnienia tętniczego były prawidłowe. BMI wynosiło 22,3 kg/m 2 . Pacjentka miesiączkowała regularnie. W badaniach laboratoryjnych, pomimo bardzo niskiego stężenia kortyzolu (3,37 nmol/l), stwierdzono zaskakująco niskie stężenie ACTH (8,53 pg/ml, N: 0-46 pg/ml). W badaniu RM przysadki nie stwierdzono nieprawidłowości. W teście z hipoglikemią poinsulinową uzyskano znaczny wzrost stężenia ACTH (z 15,2 do 165 pg/ml). Natomiast w teście stymulacji z CRH wzrost stężenia ACTH był nieznamienny (z 6,05 pg/ml do 10,2 pg/ml). Wyniki te wskazywały na centralną oporność na CRH. W podsumowaniu, u pacjentki z wcześniej rozpoznaną chorobą Addisona rozwinęła się wtórna niewydolność kory nadnerczy. Brak wzrostu stężeń ACTH w teście stymulacji z CRH u tej chorej, przy zachowanej prawidłowej odpowiedzi przysadki w warunkach hipoglikemii, potwierdza, że poza CRH również inne czynniki są odpowiedzialne za pobudzenie wydzielania ACTH i kortyzolu w teście hipoglikemii poinsulinowej. (Endokrynol Pol 2017; 68 (4): 468-471) Słowa kluczowe: niewydolność kory nadnerczy, choroba Addisona, przysadka