Almanya, İsviçre ve Avusturya Hukuku Bağlamında Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Adlî DNA Analizleri

Abstract

ÖZKeşfi ile ceza muhakemesi hukukunda devrim yaratan ve bir dönem üzerinde hararetli tartışmaların yapıldığı moleküler genetik incelemelere ilişkin hukukî tartışmalar günümüzde artık arka planda kalmış olsa da ceza muhakemesi hukukunda adlî DNA incelemelerine ilişkin gelişmeler aslında ne tam olarak sonlandırılmış ne de bu husustaki sorunlara tam olarak çözüm bulunabilmiştir. Mevcut çalışma, Türk ceza muhakemesi hukukunda moleküler genetik incelemeleri yeniden mercek altına alarak, DNA profillerinin TürkCMK kapsamında kaydedilmesi ile Türkiye Milli DNA Bankasının kurulması gibi hususları yeniden tartışmaya açma hedefindedir. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde ceza muhakemesinde DNA analizlerine genel giriş yapılmış ve DNA analizlerinin ceza muhakemesi alanındaki tarihsel gelişimlerine kısaca değinilmiş, bunun ardından DNA analizlerinin temel haklar karşısındaki durumu ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde DNA analizlerine ilişkin Almanya, Avusturya, İsviçre ve Türkiye mevzuatı aktarılmış, bu esnada Alman ve Türk hukukuna ağırlık verilmiştir. Çalışmanın son aşamasında anılan ülkelerde bulunan ancak Türk ceza muhakemesi hukukunda yer almayan iki hükmün (gelecek yargılamalarda kullanılmak üzere DNA anali-zi yapılması ve DNA profillerinin kaydedilmesi ile kitlesel DNA analizleri) de lege ferenda Türk ceza muhakemesi hukukunda öngörülmesi ve bunlarla bağlantılı Türkiye Milli DNA Bankası kurulması önerileri gerekçeleriyle birlikte ortaya konulmuştur. Anahtar Kelimeler: Moleküler genetik araştırma, adlî DNA analizi, DNA profili, kitle DNA analizleri, DNA veri bankası ABSTRACT Developments of the judicial DNA examinations in criminal procedure law have never been completely terminated or fully resolved. Even the legal debates that revolutionized criminal law have now receded into the background. The present study is aimed at rediscussing such issues as creating the authority to record DNA profiles under the criminal procedure law and establishing the national DNA bank of Turkey by reexamining molecular genetic studies in Turkish criminal procedure law. This study consists of three main parts. The first part includes a general introduction to DNA analysis in criminal proceedings, a short history of DNA analyzes in criminal procedure law and an explanation of the status of DNA analyzes against fundamental rights. In the second part of the work, the legislation on DNA analysis of Germany, Austria, Switzerland and Turkey is reviewed with an emphasis given to German and Turkish law. The last part of study deals with the need to foresee two new norms in Turkish Criminal Procedure Law on generating DNA analyzes, recording DNA profiles and analyzing mass DNA data for the future criminal proceedings.